Cod y Modiwl HA35530  
Teitl y Modiwl MYNAICH, HERETICIAID A DIWIGWYR - EGLWYS A CHYMDEITHAS  
Blwyddyn Academaidd 2002/2003  
Cyd-gysylltydd y Modiwl Karen Stober  
Semester Bwriedir ar Gyfer Blynyddoedd i Ddod  
Blwyddyn nesaf y cynigir N/A  
Semester nesaf y cynigir N/A  
Elfennau Anghymharus HY35530  
Manylion y cyrsiau Darlithoedd   18 Awr 18 x 1 awr  
  Seminarau / Tiwtorialau   10 Awr 10 x 1 awr  
Dulliau Asesu Arholiad Semester   3 Awr   60%  
  Asesiad Semester   1 traethawd x 2,500 o eiriau, 1 traethawd x 4,000 o eiriau   40%  

Canlyniadau dysgu

Wrth gwblhau’r modiwl hwn dylai myfyrwyr fedru:
a) Meddiannu ac adolygu’n feirniadol y wybodaeth hanesyddol sy’n ymwneud â thueddiadau o fewn yr eglwys a’r gymdeithas ym Mhrydain ac Ewrop yn ystod y cyfnod 1300-1600.
b) Amgyffred y gwahanol ddadleuon a dadansoddiadau hanesyddol o’r testunau dan sylw, o’r canoloesoedd hyd heddiw.
c) Darllen, dadansoddi a gwerthuso mathau gwahanol o dystiolaeth hanesyddol gan gynnwys tystiolaeth drawsbynciol.
ch) Amgyffred y problemau hanesyddol sy’n ymwneud ag astudiaethau eglwysig a chymdeithasol yn ystod y cyfnod dan sylw.
d) Darganfod a defnyddio ffynonellau hanesyddol gwreiddiol gan ystyried eu cefndir a gwerthfawrogi eu hoed a’u breuder.
dd) Deall pwysigrwydd safleoedd hanesyddol a gwerthfawrogi eu rôl fel tystiolaeth fyw.
e) Datblygu a chynnal dadleuon hanesyddol.
f)   Gweithio’n annibynnol ac mewn cydweithrediad ag eraill, a chymryd rhan mewn trafodaeth o fewn grŵp.
ff)   Mynegi dealltwriaeth a thrafod y pwnc dan sylw yn ysgrifenedig.

Disgrifiad cryno

Cyfnod cyffrous o newid a diwygio, yn grefyddol ac yn gymdeithasol, oedd y cyfnod dan sylw yn y modiwl hwn. Amcan y modiwl, felly, yw ceisio esbonio rhai o’r digwyddiadau a oedd tu ôl i’r newidiadau o fewn yr eglwys a’r gymdeithas ym Mhrydain ac Ewrop yn ystod y canoloesoedd hwyr a’r cyfnod modern cynnar. Ystyrir cefndir crefyddol y gymdeithas Orllewinol, megis hierarchaeth o fewn yr eglwys, y prif urddau crefyddol yn ogystal â rhai o’r symudiadau a elwir yn ‘hereticaidd’. Trafodir wedyn y Diwygiad Protestannaidd, y Gwrthddiwygiad a’r Dadeni, a hynny yng nghyd-destun cymdeithasol, crefyddol a gwleidyddol y cyfnod. Rhoddir sylw arbennig i rai cymeriadau allweddol, megis Harri VIII, Martin Luther ac Erasmus. Ymhlith y ffynonellau fydd yn cael eu defnyddio yn y modiwl hwn bydd amrediad o destunau gwreiddiol, yn ogystal ag ymweliad â safle(oedd) hanesyddol priodol, er mwyn dangos ehangder tystiolaeth ysgrifenedig y cyfnod lliwgar hwn.

Rhestr Ddarllen

Llyfrs
** Testun A Argymhellwyd
E. Cameron (ed.). (1999) Early Modern Europe. Oxford
J.Cartwright. (1999) Y Forwyn Fair, Santesau a Lleianod. Caerdydd
A.G. Dickens. (1966) Reformation and Society in Sixteenth-Century Europe. London
Eamon Duffy. (1992) The Stripping of the Altars – traditional religion in England 1400-1580. New Haven
J.R. Hale. (2000) Renaissance Europe. 2nd. Oxford
Bernard Hamilton. (1986) Religion in the Medieval West. London
Denys Hay. (1966) Europe in the Fourteenth and Fifteenth Centuries. London
M. Lambert. (2002) Medieval Heresy. 3rd. London
C.H. Lawrence. (1989) Medieval Monasticism. 2nd. London
C. Lindberg. (1996) European Reformations. Oxford
G.W. Searle. (1974) The Counter Reformation. London
R.W. Southern. (1970) Western Society and the Church in the Middle Ages. London
R.N. Swanson. (1995) Religion and Devotion in Europe, c.1215-c.1515. Cambridge