Programme Specifications

Datganiad Meincnodi’r Gymraeg gan yr Asiantaeth Sicrhau Ansawdd Addysg Uwch.

Datganiad Meincnodi Hanes gan yr Asiantaeth Sicrhau Ansawdd Addysg Uwch.

Medi 2023

Medi 2023

• Rhoi i’r myfyrwyr y cyfle i astudio’r iaith Gymraeg a’i llenyddiaeth ar wastad academaidd uchel, gan roi iddynt y moddion i’w deall, eu dadansoddi a’u gwerthfawrogi fel rhan ganolog o hanes meddwl, dychymyg a mynegiant y Cymry.

• Meithrin mewn myfyrwyr y gallu i adnabod teithi’r iaith Gymraeg, a’u galluogi  i’w mynegi eu hunain ynddi, ar lafar ac yn ysgrifenedig, yn hyderus, yn rhugl ac  yn gywir

• Cynorthwyo myfyrwyr i ddeall ac i werthfawrogi grym mynegiannol iaith.

• Meithrin dealltwriaeth o’r broses greadigol ac o werth gweithiau llenyddol.

• Meithrin mewn myfyrwyr y gallu i feddwl drostynt eu hunain, i feithrin barn feirniadol a golygwedd hanesyddol, a, lle bo’n berthnasol, i feithrin eu doniau llenyddol.

• Ennyn mewn myfyrwyr frwdfrydedd tuag at y pwnc.

• Darparu profiad cyffrous a boddhaus o ran dysgu ac addysgu.

• Meithrin sgiliau trosglwyddadwy a fydd yn berthnasol i ddatblygiad personol y myfyrwyr ac a fydd yn gaffaeliad iddynt pan gyflogir hwy maes o law.

• Paratoi myfyrwyr ar gyfer ymateb i ofynion cyflogwyr mewn gyrfaoedd lle byddant yn arddel cymhwyster yn y Gymraeg a lle disgwylir iddynt ddefnyddio’r iaith yn gyson ar wastad uchel.

• Gosod sylfaen ar gyfer astudio pellach o fewn cwmpas y pwnc ei hun ac o fewn meysydd perthynol.

Y mae’r amcanion uchod yn gyson â Datganiad Meincnodi’r Gymraeg a gyhoeddwyd gan yr Asiantaeth Sicrhau Ansawdd Addysg Uwch.

Nod y Rhaglen yw datblygu diddordeb y sawl sy’n astudio Hanes, a meithrin ynddynt wybodaeth a dealltwriaeth ddyfnach o’r pwnc. Mae’r Rhaglen yn cynnig i fyfyrwyr ddewis eang o ran cyfnodau a themâu hanesyddol o’r oesoedd canol hyd heddiw, gan gynnwys cyfleoedd i astudio agweddau ar hanes gwleidyddol, cymdeithasol, diwylliannol neu economaidd, mewn mwy nag un wlad. Mae’r modiwlau craidd yn canolbwyntio ar feithrin sgiliau ymchwilio hanes sylfaenol ac ar ddealltwriaeth o faterion hanesyddiaethol. Drwy hyn, nod y Rhaglen yw cynhyrchu graddedigion a fydd yn meddu ar sgiliau ymchwilio a dehongli o safon uchel, ac a fydd wedi cael blas ar werthfawrogi gwerth Hanes i gymdeithas, a fydd yn aros gyda hwy gydol eu hoes.

Canlyniadau Dysgu arfaethedig - mae’r rhaglen yn rhoi cyfle i fyfyrwyr ddatblygu a dangos gwybodaeth a dealltwriaeth, sgiliau, doniau a nodweddion eraill yn y meysydd canlynol:

Mae’r rhaglen yn cynnig y cyfle i fyfyrwyr ddatblygu a dangos gwybodaeth a dealltwriaeth, sgiliau, rhinweddau a phriodoleddau eraill yn y meysydd canlynol:

• A1. Gwybodaeth drylwyr o deithi’r iaith Gymraeg.

• A2. Gwybod sut i ddisgrifio a dadansoddi iaith gan ddefnyddio’r eirfa dechnegol briodol.

• A3. Ymwybyddiaeth gyffredinol o ddatblygiad yr iaith Gymraeg drwy’r oesoedd ac o brif gyfnodau hanesyddol yr iaith.

• A4. Gwybodaeth o lenyddiaeth Gymraeg hen a diweddar.

• A5. Gwybodaeth ynghylch hanes llenyddiaeth Gymraeg ac o’r ffactorau hanesyddol, cymdeithasol a deallusol a ddylanwadodd arni drwy’r oesoedd.

• A6. Gwybodaeth sut i drin gweithiau llenyddol yn feirniadol, gan ddefnyddio geirfa dechnegol lle bo hynny’n briodol.

• A7. Adnabyddiaeth o wahanol ddulliau a genres llenyddol a’r teithi a’r nodweddion a berthyn iddynt.

• A8. Ymwybyddiaeth o’r gwahanol ddulliau o astudio llenyddiaeth, gan gynnwys amgyffrediad o berthnasedd  cysyniadau beirniadol.

• A9. Gwybodaeth ynghylch y cysylltiadau rhwng llenyddiaeth Gymraeg a llenyddiaeth mewn ieithoedd eraill ac o le testunau llenyddol Cymraeg o fewn patrymau diwylliannol rhyngwladol.

• A10. Ymwybyddiaeth o swyddogaeth iaith a llenyddiaeth mewn perthynas â meithrin, cynnal a datblygu’r hunaniaeth genedlaethol Gymreig.

• A11. Ymwybyddiaeth o sefyllfa gymdeithasol bresennol yr iaith ac o’r dulliau a ddefnyddir i’w hyrwyddo a’i hadfer.

• A12. Cynefindra â ffynonellau cyfeirio safonol yn ymwneud â’r Gymraeg a’i diwylliant, ar ffurf brintiedig ac electronig.

Y mae’r elfennau a nodir uchod yn gyson â Datganiad Meincnodi’r Gymraeg a gyhoeddwyd gan yr Asiantaeth Sicrhau Ansawdd Addysg Uwch.

Y dulliau dysgu, addysgu ac asesu a ddefnyddir i gyflawni a dangos y canlyniadau dysgu yr anelir atynt:

Darlithoedd; darllen dan gyfarwyddyd; seminarau; dosbarthiadau tiwtorial; dosbarthiadau iaith; dosbarthiadau darllen testun; gweithdai; paratoi ac ysgrifennu traethodau; gweithio ar draethawd hir neu brosiect; rhoi cyflwyniadau a thrafod cyflwyniadau myfyrwyr eraill; gwaith maes.

Dull asesu:

Arholiadau ysgrifenedig; profion llafar; gwaith cwrs (yn bennaf, traethodau); gwaith prosiect; profion iaith; traethawd estynedig; gwaith ffolio (gan gynnwys ysgrifennu creadigol, ymarferion iaith).

• A1 Gwybodaeth a dealltwriaeth o gymdeithasau dynol yn y gorffennol drwy astudio ystod o gyfnodau a themâu hanesyddol mewn mwy nag un wlad, ac mewn sawl cyd-destun diwylliannol gwahanol.

• A2 Y gallu i lunio cwestiynau hanesyddol, ac i chwilio a chanfod amryfal fathau o dystiolaeth eilaidd a gwreiddiol briodol, gan gynnwys y ffurf electronig.

• A3 Y gallu i ddarllen a defnyddio ystod o destunau eilaidd a ffynonellau gwreiddiol yn feirniadol ac yn empathig.

• A4 Gwerthfawrogi natur gymhleth ac amrywiol sefyllfaoedd, digwyddiadau a dulliau meddwl y gorffennol.

• A5 Deall yr anawsterau cynhenid wrth ddehongli tystiolaeth hanesyddol, a’r modd y mae haneswyr yn ymdrin ag amwysedd, gwybodaeth annigonol a safbwyntiau gwahanol.

• A6 Gwerthfawrogi sgiliau beirniadol sylfaenol yr hanesydd wrth bennu a defnyddio rheolau tystiolaeth ac wrth brofi dilysrwydd datganiadau drwy ddatblygu dealltwriaeth ymarferol o sut y defnyddir technegau ymchwilio a holi profedig i gynhyrchu a dehongli gwybodaeth hanesyddol.

• A7 Annibyniaeth ddeallusol wrth osod a datrys problemau, dysgu sgiliau bywgraffyddiaethol, y gallu i gasglu, dewis, dethol, trefnu a chyfuno tystiolaeth hanesyddol, a’r gallu i lunio cwestiynau priodol ac i gynnig atebion iddynt gan ddefnyddio tystiolaeth a dadleuon dilys a pherthnasol.

• A8 Ymwybyddiaeth atblygol a beirniadol o rymoedd newidiadau hanesyddol a’r ffyrdd y’u hesbonnir mewn dadleuon hanesyddiaethol.

• A9 Trefnu dadleuon eglur a chydlynol ar lafar ac ar bapur, a’r gallu i wrando ac ymateb i ddadleuon eraill.

• A10 Deall gwerth cymdeithasol Hanes, a meithrin mwynhad oesol ohono fel pwnc.

Dulliau a strategaethau dysgu/addysgu:

Dysgir 1 drwy ddarlithoedd, seminarau (sy’n cynnwys cyflwyniadau ffurfiol, trafodaethau gosod a thrafodaethau a arweinir gan fyfyrwyr), gwaith cwrs a asesir. Mae’r adnoddau a geir yn Llyfrgell y Brifysgol ac yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru yn rhoi cymorth ychwanegol. Dysgir 2-10 drwy gyfuniad o fodiwlau Dewis ac ystod o fodiwlau sgiliau a hanesyddiaethol. Drwy hyn oll, disgwylir i fyfyrwyr gadarnhau ac ymestyn eu gwybodaeth drwy ddarllen yn annibynnol.

Asesu:

Asesir yn ffurfiannol drwy waith cwrs (1-9) a chynigir adborth ar hyn i fyfyrwyr yn rheolaidd. Asesir yn gyfansymiol drwy gyfuniad o arholiadau amser-rhydd (1-4, 8, 9), prosiectau (2, 6). Gellir hefyd ymgymryd â thraethawd estynedig (1-9). Mae rhai modiwlau hefyd yn defnyddio dulliau asesu llafar (9).

• B1. Sgiliau ieithyddol ymarferol a fydd yn cynnwys y gallu i drafod pynciau cymhleth yn raenus, yn ysgrifenedig ac ar lafar.

• B2. Medrau dadansoddi iaith a’r defnydd ohoni mewn amrywiol sefyllfaoedd.

• B3. Y gallu i gynnull ac i gyfleu gwybodaeth ynghylch testunau llenyddol ac i ymdrin â hwy yn feirniadol yn ysgrifenedig ac ar lafar.

• B4. Y gallu i ymateb yn briodol i’r defnydd o iaith ac o’r dychymyg mewn llenyddiaeth.

• B5. Y gallu i ystyried llenyddiaeth yn ei chyd-destun hanesyddol, cymdeithasol a syniadol.

• B6. Y gallu i adnabod confensiynau llenyddol ac i werthfawrogi eu defnydd a’u swyddogaeth mewn perthynas â genres  llenyddol arbennig.

• B7. Llunio llyfryddiaethau a chyfeirio mewn modd safonol a chyson at ffynonellau.        

Y mae’r elfennau a nodir uchod yn gyson â Datganiad Meincnodi’r Gymraeg a gyhoeddwyd gan yr Asiantaeth Sicrhau Ansawdd Addysg Uwch. 

Y dulliau dysgu, addysgu ac asesu a ddefnyddir i gyflawni a dangos y canlyniadau dysgu yr anelir atynt:

Darlithoedd; darllen dan gyfarwyddyd; seminarau; dosbarthiadau tiwtorial; dosbarthiadau iaith; dosbarthiadau darllen testun; gweithdai; paratoi ac ysgrifennu traethodau; gweithio ar draethawd hir neu brosiect; rhoi cyflwyniadau a thrafod cyflwyniadau myfyrwyr eraill; gwaith maes.

Dull asesu:

Arholiadau ysgrifenedig; profion llafar; gwaith cwrs (yn bennaf, traethodau); gwaith prosiect; profion iaith; traethawd estynedig; gwaith ffolio (gan gynnwys ysgrifennu creadigol, ymarferion iaith).

• B1 Arfer â natur gymhleth ac amrywiol y pwnc a chymharu mewn ffordd ddeallus ar draws ffiniau amser a lle

• B2 Rhesymu yn feirniadol

• B3 Defnyddio dulliau a chysyniadau hanesyddol

• B4 Dangos annibyniaeth barn

• B5 Lledaenu gwybodaeth a syniadau i eraill, ar lafar ac ar bapur

Dulliau a strategaethau dysgu/addysgu:

Datblygir sgiliau deallusol gydol y Rhaglen mewn amrywiol ffyrdd. Mae’r rhain yn cynnwys datblygu sgiliau gwrando mewn darlithoedd a sgiliau deall wrth ddarllen a chymryd nodiadau (1), seminarau, dosbarthiadau tiwtorial, a gwaith cwrs (1-5)

Asesu:

Mae pob un o’r dulliau asesu yn mesur gallu’r myfyriwr ym mhob un o’r sgiliau deallusol uchod drwy ymatebion ysgrifenedig mewn amryw ffurf. Nid yw cyflwyniadau llafar yn cael eu hasesu’n ffurfiol ar hyn o bryd, ond fe’u datblygir mewn gwaith seminar a thiwtorial.

Sgiliau ymarferol

• C1 Chwilio, dewis, cymhathu a chyflwyno casgliadau o dystiolaeth hanesyddol o amryw ffynonellau

• C2 Arddangos hunanddisgyblaeth wrth reoli amser a’r gallu i weithio yn annibynnol a chyda phobl eraill

• C3 Darllen ffynonellau eilaidd yn feirniadol

• C4 Dadansoddi ffynonellau gwreiddiol mewn ffyrdd cymhleth, gan gynnwys y gallu i olrhain eu tarddiad, i ddadansoddi eu cynnwys a’u hiaith, ac i’w croesgyfeirio â ffynonellau gwreiddiol ac eilaidd eraill

Dulliau a strategaethau dysgu/addysgu:

Cyflwynir y sgiliau ymarferol hyn i bob myfyriwr drwy fodiwlau craidd Blwyddyn 1, ac fe’u datblygir ymhellach ym Mlynyddoedd 2 a 3 ym mhob modiwl. Mae llawlyfrau modiwlau ac Arweinlyfrau’r Flwyddyn yn cynnig arweiniad pellach, yn enwedig mewn perthynas ag ysgrifennu a pharatoi traethodau. Mae modiwlau sgiliau Blwyddyn 2 yn cyflwyno cyfres o sgiliau hanesyddol penodol, megis tystiolaeth lafar, TG, dadansoddi ystadegau, a’r defnydd o ystod eang o dystiolaeth o ganeuon i newyddiaduraeth. Caiff Sgiliau Asesu 1-3 eu hasesu’n bennaf drwy waith cwrs ac arholiadau, ac asesir 4, sy’n elfen bwysig wrth asesu pob modiwl, yn bennaf drwy draethodau, prosiectau ac arholiadau.

• D1. Gallu mynegiant graenus yn y Gymraeg ar lafar ac yn ysgrifenedig.

• D2. Gallu i gyfleu dadleuon yn gydlynus ac yn groyw ac mewn modd argyhoeddiadol.

• D3. Gallu i feddwl yn annibynnol.

• D4. Gallu i ymagweddu’n feirniadol ac i ddadansoddi a chrynhoi dadleuon a safbwyntiau a gyflwynir gan eraill.

• D5. Gallu i weithio’n annibynnol ac i gywain gwybodaeth yn drefnus a phwrpasol o amryw ffynonellau, i’w chloriannu’n feirniadol gan ddethol elfennau arwyddocaol a dilys, a’i chyflwyno i eraill ar ffurf gydlynus ac ystyrlon.

• D6. Gallu i ddeall ac i ddatblygu cysyniadau cymhleth ac i ymdrin â hwynt yn feirniadol ac yn ddadansoddol.

• D7. Gallu i weithio yn fanwl ac yn drylwyr.

• D8. Medrau trefniadol mewn perthynas â thasgau gosodedig, gan gynnwys rheoli amser yn effeithiol.

• D9. Sgiliau technoleg gwybodaeth sylfaenol, gan gynnwys prosesu geiriau, a’r gallu i gywain gwybodaeth o ffynonellau electronig.

• D10. Golygu gwaith cyn ei gyflwyno mewn diwyg clir a graenus.

• D11. Gallu i ddeall hanfodion deunydd a luniwyd mewn iaith arall/ieithoedd eraill ac i’w gyfieithu i’r Gymraeg neu ei ailfynegi yn y Gymraeg.

Y mae’r elfennau a nodir uchod yn gyson â Datganiad Meincnodi’r Gymraeg a gyhoeddwyd gan yr Asiantaeth Sicrhau Ansawdd Addysg Uwch. 

Y dulliau dysgu, addysgu ac asesu a ddefnyddir i gyflawni a dangos y canlyniadau dysgu yr anelir atynt:

Yn gyffredinol dysgir sgiliau trosglwyddadwy/allweddol drwy ddilyn y modiwlau a astudir, hynny yw, y mae eu meithrin yn gysylltiedig â dulliau dysgu’r modiwlau.    

Ymhlith y dulliau hynny y mae darlithiau, darllen dan gyfarwyddyd, seminarau, dosbarthiadau tiwtorial, paratoi ac ysgrifennu traethodau, a rhoi cyflwyniadau.

Asesir y sgiliau hyn mewn arholiadau ffurfiol, profion iaith, gwaith cwrs, ac asesu llafar.

Y mae mesur gallu’r myfyrwyr i’w mynegi eu hunain yn raenus yn y Gymraeg yn rhan o asesu pob modiwl. 

• D1 Arddangos arweiniad ac ysgogiad, hunangyfeiriad a hunangymhelliant

• D2 Arddangos hyblygrwydd ac annibyniaeth barn

• D3 Arddangos sgiliau cyflwyno a chyfathrebu effeithiol, ar lafar ac ar bapur

• D4 Rheoli amser a chadw at ddyddiadau cau

• D5 Chwilio a chanfod gwybodaeth mewn amrywiaeth eang o ffynonellau

• D6 Rhoi ffurfiau amrywiol o wybodaeth (sy’n aml yn anghyflawn) yn eu cyd-destun, eu gwerthuso a’u croesgyfeirio

• D7 Gweithio’n adeiladol mewn grwpiau, ac asesu gwerth a pherthnasedd syniadau a dadleuon eraill.

Dulliau a strategaethau dysgu/addysgu

Mae’r Rhaglen yn datblygu’r rhinweddau hyn yn gynyddol, a thrwy nifer o ffyrdd. Dysgir 1 a 2 yn bennaf drwy baratoi traethodau a seminarau a thiwtorialau traethawd unigol a thrafodaethau seminar; dysgir 3 a 4 drwy ysgrifennu traethodau/prosiectau, a chyflwyno syniadau mewn seminarau. Datblygir 5 drwy bob ymarfer y gwneir gwaith ymchwil ar ei gyfer, o baratoi traethodau a seminarau i’r Traethawd Estynedig, os yn berthnasol. Mae 6-7 yn elfennau cryf ym mhob agwedd o’r Rhaglen.

Asesu

Mae meini prawf marcio’r Rhaglen yn gwobrwyo safon a ddangosir drwy 1-3 a 5 a 6 yn ffurfiannol ac yn gyfansymiol. Nid asesir 4 yn ffurfiol, ond cosbir gwaith cwrs a gyflwynir ar ôl y dyddiad cyflwyno a gytunwyd. Nid asesir 7 yn ffurfiol.