Module Information

Module Identifier
CT10620
Module Title
Cyfraith Gyhoeddus
Academic Year
2025/2026
Co-ordinator
Dr Nathan Gibbs
Semester
Semester 1
Exclusive (Any Acad Year)
CT20620, CT30620, LC20620 or LC30620
Reading List
View example reading list on Aspire

Course Delivery

 

Assessment

Assessment Type Assessment length / details Proportion
Semester Assessment Traethawd  1500 o eiriau  50%
Semester Exam 1.5 Hours   Arholiad  1.5 Awr  50%
Supplementary Assessment Traethawd  1500 o eiriau  50%
Supplementary Exam 1.5 Hours   Arholiad  1.5 Awr  50%

Learning Outcomes

On successful completion of this module students should be able to:

Nodi ffynonellau cyfansoddiad y DU a'u hasesu'n feirniadol mewn cyd-destun cymharol

Nodi prif sefydliadau'r wladwriaeth Brydeinig ac esbonio eu dibenion, eu pwerau a'u perthnasoedd cymharol (gan ganolbwyntio ar y Goron, y Senedd, a'r farnwriaeth)

Nodi egwyddorion allweddol cyfansoddiad y DU, yn enwedig rheolaeth y gyfraith a sofraniaeth/goruchafiaeth seneddol, ac esbonio pam y gallai'r rhain weithiau fod yn anghydnaws

Esboniwch i ba raddau y mae datganoli wedi newid cyfansoddiad y DU (neu beidio)

Esbonio perthynas y DU â chyfraith ryngwladol, gan gynnwys cyfraith yr UE

Esbonio ystyr a phwysigrwydd hawliau dynol a'r mecanweithiau y maent yn cael eu diogelu a'u bygwth ar yr un pryd yng nghyfansoddiad y DU

Esbonio datblygiad hanesyddol a gweithrediad presennol adolygiad barnwrol, ac asesu ei ragolygon yn feirniadol

Asesu'n feirniadol ddigonolrwydd cyfansoddiad y DU a nodi a gwerthuso cynigion ar gyfer diwygio

Cymhwyso dealltwriaeth o'r gyfraith i sefyllfaoedd newydd

Brief description

Mae pobl unigol yn rhydd ond hefyd yn greaduriaid cymdeithasol sy'n dibynnu ar ei gilydd nid yn unig trwy ddewis ond hefyd trwy angenrheidrwydd. Mae yna drefn arbennig o awdurdodaeth gyhoeddus, y wladwriaeth, sydd yn ceisio cydbwyso’r ddwy agwedd hyn o ddynoliaeth. Mae 'Cyfraith Gyhoeddus' yn edrych ar y trefniant hwn mewn tair ffordd: mae 'cyfraith gyfansoddiadol' yn ystyried y berthynas rhwng y Goron a phobl y DU, ac organau cyfryngol y Senedd, Llywodraeth EM, a'r farnwriaeth; mae 'cyfraith weinyddol' yn ystyried rôl y llysoedd wrth sicrhau bod penderfyniadau, yn yr ystyr ehangaf, yn gyfreithlon; ac mae 'cyfraith hawliau dynol' yn ystyried y rheswm a'r deddfau dros amddiffyn agweddau sylfaenol ohonom ein hunain. Mae datgan rhyfel, Brexit, a chyfyngiadau ar ein hawl i ddweud beth sydd ar ein meddwl yn enghreifftiau cynrychioliadol o'r materion rydyn ni'n eu hystyried ar y modiwl hwn.
Mae cyfansoddiad y DU yn eithaf anarferol, yn enwedig am beidio â chael cyfansoddiad sydd wedi ei godeiddio, ac mae galwadau i'w addasu. Anogir myfyrwyr ar y cwrs hwn yn arbennig i ddatblygu eu meddyliau eu hunain a oes angen unrhyw ddiwygiad pellach ar y DU neu beidio, ac, os felly, pa newidiadau a allai fod yn angenrheidiol a pham

Content

Mae'r modiwl wedi'i rannu'n dair rhan rhyng-ddibynnol: cyfraith gyfansoddiadol, cyfraith weinyddol a chyfraith hawliau dynol. Disgrifir pob un o'r rhain isod.

CYFRAITH GYFANSODDIADOL
Cwestiynau allweddol: beth yw strwythur cyfansoddiad y DU, sut mae'n gweithio, pa mor dda mae'n gweithio, a sut y gallai weithio'n well?
- Cyflwyniad i gyfansoddiad y DU mewn cyd-destun cymharol
- Ffynonellau cyfansoddiad y DU a'r gwahaniaeth rhwng ei agweddau cyfreithiol a gwleidyddol
- Datblygiad hanesyddol cyfansoddiad y DU
- Rôl y Goron
- Rolau'r Senedd, Llywodraeth EM, a'r farnwriaeth
-Datganoli
- Perthynas y DU â chyfraith ryngwladol, gan gynnwys perthynas y DU yn y gorffennol a'r presennol â chyfraith yr UE
- 'Sofraniaeth Seneddol', a goruchafiaeth 'y Goron yn y Senedd'
- 'Rheol y Gyfraith' [Rule of Law]
- Materion cyfoes

CYFRAITH WEINYDDOL
Cwestiynau allweddol: sut gall y farnwriaeth adolygu penderfyniadau gan gyrff cyhoeddus, sut mae hyn wedi datblygu dros y ganrif ddiwethaf, ac a yw barnwyr yn gwneud digon – neu'n mynd yn rhy bell – wrth benderfynu ar gyfreithlondeb y penderfyniadau hynny?
- Trosolwg o adolygiad barnwrol: ei theori, ei hanes, a'i gymariaethau ag awdurdodaethau eraill
- Y gofynion gweithdrefnol ar gyfer adolygiad barnwrol
- Y seiliau dros adolygiad barnwrol
- Materion cyfoes

HAWLIAU DYNOL
Cwestiynau allweddol: beth yw hawliau dynol, pam maen nhw'n bwysig, a sut maen nhw'n cael eu diogelu a'u bygwth ar yr un pryd gan Gyfansoddiad y DU?
- Trosolwg o theori a hanes hawliau a rhyddid dynol
- Diogelu hawliau dynol mewn cyfraith ryngwladol, cyfraith gyffredin, a chyfraith statud (gan gynnwys Deddf Hawliau Dynol 1998)
- Materion pwnc mewn ffocws

Module Skills

Skills Type Skills details
Application of Number Amherthnasol.
Communication Paratoi, a thrafod, mewn seminarau. (Asesir cyfathrebu ysgrifenedig).
Improving own Learning and Performance Ymchwilio yn dilyn y darlithoedd a pharatoi ar gyfer seminarau.
Information Technology Ymchwilio yn dilyn y darlithoedd a pharatoi ar gyfer seminarau.
Personal Development and Career planning Bydd y hyn a ddysgir trwy gydol y modiwl yn berthnasol i yrfa ym mhroffesiwn y gyfraith.
Problem solving Paratoi a thrafod cwestiynau datrys-problemau mewn seminarau.
Research skills Ymchwilio yn dilyn y darlithoedd a pharatoi ar gyfer seminarau.
Subject Specific Skills Ymchwil gyfreithiol: defnyddio cronfeydd data cyfreithiol a gynlluniwyd yn benodol fel adnodd ar gyfer cyfraith statudol a chyfraith achosion.
Team work Gwaith seminar: paratoi a thrafodaethau grwp.

Notes

This module is at CQFW Level 4