Cyfryngau Rwsia yn ‘tawelu’ gwrthwynebiad mamau i ryfel – adroddiad

Dr Jenny Mathers, Adeiladu Gwleidyddiaeth Ryngwladol

Mae cyfryngau gwladwriaeth Rwsia yn tawelu gwrthwynebiad mamau i’r rhyfel yn Wcrain, yn ôl astudiaeth newydd.

Dadansoddodd yr ymchwil gan Jenny Mathers o Brifysgol Aberystwyth a Nataliya Danilova o Brifysgol Aberdeen bron i 600 o erthyglau newyddion a gyhoeddwyd mewn cyfryngau dan reolaeth y wladwriaeth a rhai annibynnol yn ystod blwyddyn gyntaf ymosodiad Rwsia ar Wcráin.

Canfu'r adolygiad fod straeon am fenywod mewn teuluoedd milwrol wedi'u hymyleiddio, gyda’u gwrthwynebiadau i’r rhyfel naill ai’n cael eu hanwybyddu neu eu gwatwar.

Mae gwaith yr academyddion yn dangos bod rôl protestwyr benywaidd yn aml wedi’i chuddio gan ddefnyddio'r geiriau 'pobl' a 'dinesydd' - yn unol ag ymdrechion gwladwriaeth Rwsia i chwarae lawr gwrthwynebiad menywod i'r rhyfel.

Roedd sylw arall yn y cyfryngau yn cyferbynnu doethineb y wladwriaeth wrywaidd, gormesol â diniweidrwydd menywod, yn enwedig mamau ifanc.

Ers canol y 2010au, mae Rwsia wedi cyflwyno deddfwriaeth yn raddol sydd wedi gosod rheolaeth dros y cyfryngau ar raddfa sydd heb ei weld ers cyfnod y Sofietiaid, gan gynnwys deddfau sy'n ei gwneud yn ofynnol i unrhyw berson neu sefydliad sy'n derbyn cymorth o'r tu allan i'r wlad gofrestru fel 'asiant tramor' neu 'sefydliad annymunol'.

Ers 2021, mae cosbau gweinyddol a throseddol wedi’u gosod am ledaenu ‘newyddion ffug’ a ‘dwyn anfri ar luoedd arfog Rwsia’.

Yn ôl y canfyddiadau a gyhoeddwyd yn y cyfnodolyn ‘Cooperation & Conflict’, roedd y driniaeth hon o fenywod o deuluoedd milwrol yn fwyaf amlwg yn yr adroddiadau ar brotestiadau mawr yn dilyn galw i fyny 300,000 o filwyr wrth gefn ym mis Medi 2022.

Adroddodd sawl ffynhonnell annibynnol mai menywod yn bennaf neu'n gyfan gwbl oedd y protestwyr â chysylltiadau teuluol â milwyr, ond roedd yr wybodaeth yn brin yn yr adroddiadau ar y protestiadau mewn papurau newydd a reolir gan y wladwriaeth, a oedd yn portreadu’r menywod fel rhai di-fyd a hawdd eu camarwain.

Dywedodd Dr Jenny Mathers o Adran Gwleidyddiaeth Ryngwladol Prifysgol Aberystwyth:

“Mae ein hymchwil yn dangos bod gwladwriaeth Rwsia yn tawelu pryderon a cholledion menywod ac yn defnyddio tactegau eraill i ddileu perthynas wrthweithiol teuluoedd milwrol â'r wladwriaeth. Er bod llawer o arsylwyr wedi nodi cryfder milwriaeth Putin, mae ein dadansoddiad yn datgelu ansicrwydd difrifol y gyfundrefn ynghylch protestiadau gan fenywod mewn teuluoedd milwrol. Mae gwrthwynebiad cyhoeddus y menywod hyn yn cael ei guddio, ac mae eu colled yn cael eu priodoli neu eu diystyru gydag adroddiadau ar haelioni tybiedig y wladwriaeth, er enghraifft wrth ddarparu buddion i deuluoedd milwyr a laddwyd yn yr ymladd yn Wcrain.

“Hyd yn oed pan gydnabuwyd presenoldeb menywod mewn protestiadau gwrth-fudo, gwadwyd eu rôl fel protestwyr. Yn lle hynny, cafodd gwrthwynebiad a arweiniwyd gan fenywod ei ail-fframio fel eu hanwybodaeth mewn materion rhyfel.

“Rydym ni’n dehongli tawelu a gwawdio menywod nid yn unig fel arwydd o bropaganda gwladwriaeth Rwsia ond hefyd yn amlygu ei phryder difrifol am brotestiadau menywod am ei rhyfela. Er mwyn tawelu a phriodoli hunan-drefnu menywod, ni wnaeth papurau newydd y wladwriaeth adrodd ar ddatganiadau na gweithredoedd sefydliadau a grëwyd gan wragedd a mamau milwyr. Yn lle hynny, canolbwyntiodd yr adrodd ar sefydliadau newydd a noddir gan y wladwriaeth, sy’n esgus bod yn fudiadau ar lawr gwlad.”

Share