Mae mwy na 200 miliwn o bobl dlotaf a mwyaf maethlon ansicr y byd yn dibynnu ar filed perlog fel eu prif gynnyrch dietegol. Nid yn unig y mae gan y miled perlog fynegai glycemig isel ond hefyd y fantais ychwanegol o fod yn gnwd sy’n addas iawn i’r ucheldiroedd cras nad ydynt yn cefnogi reis na gwenith. Mae felly yn gnwd gyda chymwysterau diogelwch bwyd rhagorol. Fodd bynnag, mae newid yn yr hinsawdd yn herio hyd yn oed cynhyrchu miledau perlog oherwydd cyfuniad o straeniau abiotig (sychder a gwres) a biotig (ffwng llwydni gwlanog). 

Mae gwyddonwyr IBERS wedi cydweithio â phartneriaid yn yr India ac Affrica i ddatblygu mathau newydd, yn seiliedig ar dechnoleg marciwr moleciwlaidd a bridio yn y cae. Y nod yw cynyddu goddefgarwch i sychder mewn miled perlog, ehangu ymhellach yr ardaloedd lle gellir ei dyfu a gwella dibynadwyedd y cynhaeaf. Wedi’i fridio yn 2005, tyfir y math newydd hwn ar fwy na 875,000 ha yn flynyddol ac mae’n cynnig incwm ychwanegol o £7 miliwn y flwyddyn i ffermwyr tyddyn yn India. 

Mae ein hymchwil diweddaraf yn canolbwyntio ar gyfuno mathau o filedau perlog gwydn â mathau genetig o nodweddion maethol sy’n digwydd yn naturiol. Mae hyn wedi arwain at ddatblygu mathau o filedau perlog sy’n goddef sychder gyda mynegai glycaemig isel a all helpu i reoli afiechydon sy’n gysylltiedig â deiet fel diabetes math-2 a gordewdra yn Affrica Is-Sahara ac India. Mae hybrid cyntaf o’r fath sy’n cyfuno GI isel ac addasiad i sychder yn cael ei hysbysu a’i ryddhau i’w amaethu ar draws 15 gwlad yng ngorllewin Affrica cyn diwedd 2025. Amcangyfrifir y bydd dros dair miliwn o dyddynwyr yn Affrica yn elwa’n economaidd o ddatblygiad yr hybrid miled perlog arloesol hwn gan y bydd yn gnwd â gwerth uwch yn ariannol yn ogystal â’r manteision iechyd uniongyrchol i ffermwyr a’u teuluoedd. 

Lawrlwythwch ein Llyfryn Straeon Achos Effaith IBERS llawn yma: Arloesiadau ar gyfer Byd sy'n Newid