75. Atal marwolaethau plant ac oedolion o wenwyn plwm yn dilyn adsefydlu cymunedol: Mitrovica, Kosovo
Yr Athro Paul Brewer

Mae canlyniadau ymchwil a gomisiynwyd gan Brifysgol Aberystwyth (PA) wedi llywio penderfyniadau a arweiniodd at adleoli cymunedau Roma, Ashkali ac Eifftaidd (RAE) o ffoaduriaid ym Mitrovica, gogledd Kosovo.

Yn 2009/2010 nododd ymchwil PA yn ddiamwys ffynhonnell lefelau uwch o blwm (Pb) mewn priddoedd a gafodd eu beio am gyfraddau marwolaethau babanod ac oedolion uchel mewn gwersylloedd ffoaduriaid RAE, a sefydlwyd bod gan Roma Mahalla lefelau Pb pridd digon isel i ganiatáu’r gwaith adeiladu. o ddatblygiad tai pwrpasol ar gyfer y cymunedau RAE.

Yn dilyn adleoli'r teuluoedd RAE i Roma Mahalla yn 2010/2011 bu gostyngiad sylweddol yn lefelau Pb gwaed mewn plant ac ni adroddwyd am unrhyw farwolaethau y gellir eu priodoli i wenwyn Pb.

Mae’r prosiect ymchwil hwn gan PA wedi cael effaith gadarnhaol amlwg ar ansawdd bywyd ac iechyd dynol y cymunedau RAE a ailsefydlwyd sy’n byw yn Mitrovica.

Astudiaeth achos: Eradication of child and adult mortality from lead poisoning following community resettlement: Mitrovica, Kosovo