Parasitoleg a rheoli llyngyr
Cyflwyniad
Parasitoleg a rheoli llyngyr
Bydd rheolaeth gynaliadwy ar lyngyr parasitig sy’n achosi afiechydon amaethyddol, milfeddygol a biofeddygol yn dibynnu fwyfwy ar ddatblygu diagnosteg/biofarcwyr mwy sensitif, brechlynnau proffylactig, plaleiddiaid a chyffuriau therapiwtig mwy effeithiol. Mae’r farn yma wedi magu cryn fomentwm ac fe’i cydnabuwyd yn ddiweddar gan lywodraeth y DU (cronfa Ross £1B i gefnogi’r frwydr fyd-eang yn erbyn afiechydon heintus), Sefydliad Iechyd y Byd (WHO) (cynllun ar gyfer gwaredu afiechydon trofannol a esgeulusir – NTDs) a phartneriaethau cyhoeddus-preifat (London Declaration on NTDs). Yn IBERS, rydym wedi dod at ein gilydd i fynd i’r afael â’r her hon gan ddechrau datblygu dulliau arloesol o frwydro yn erbyn afiechydon sy’n cael eu hachosi gan lyngyr mewn anifeiliaid a phobl.
Ein nodau ac amcanion: Trwy gyflawni ymchwiliadau gwyddoniaeth sylfaenol, trawsfudol, ar sail gyd-esblygiadol a systemau, rydym yn parhau i fireinio rhaglen ymchwil gynaliadwy a gynhelir gan bartneriaethau preifat a chyhoeddus rhyngddisgyblaethol, rhyngasiantaethol a strategol iawn ar gyfer datrys ar y cyd rai o brif broblemau iechyd y byd a achosir gan bathogenau biofeddygol a milfeddygol pwysig.
Ein dulliau: Mae ein dulliau yn cynnwys astudio genynnau, defnyddio technoleg yn seiliedig ar enomeg weithredol, targedu darganfod biofarcwyr/brechlynnau/cyffuriau, bioleg letyol fectorau/rhyngolynnau, rhyngweithiadau rhwng lletywyr, parasitiaid a microbiota, ymchwiliadau imiwnolegol, astudiaethau esblygiadol, epidemioleg ecolegol, modelu mathemategol, System Gwybodaeth Ddaearyddol (GIS), canfod o bell trwy loerenni a’r awyr a modelu’r hinsawdd. Mae ein hastudiaethau yn ystyried ystod o afiechydon heintus sy’n cael eu hachosi gan firysau, bacteria, protosoa, microsboridia a llyngyr. Rydym yn cydweithio â phartneriaid mewn gwledydd datblygedig yn ogystal â gwledydd incwm isel a chanolig, sy’n cynnwys Sefydliadau Addysg Uwch, llywodraethau a sefydliadau preifat ein mwyn gwireddu ein hamcanion.
Hanes
Hanes
Ceir traddodiad hir o Barasitoleg yn Aberystwyth.
Rhwng y waddol sylweddol hon a pharhau i fuddsoddi, bydd Prifysgol Aberystwyth yn sicrhau bod ei gweithgareddau parasitoleg yn parhau i gystadlu’n rhyngwladol, yn ogystal â darparu’r hyfforddiant gorau ar gyfer israddedigion ac uwchraddedigion
Prosiectau
Prif Brosiectau
Mae amrywiaeth eang o waith ymchwil yn cael ei wneud ar hyn o bryd ym maes parasitoleg a rheoli llyngyr a nodir detholiad cryno o’r prosiectau diweddar isod.
- Sefydlu Canolfan Ymchwil Ryngddisgyblaethol – Canolfan Barrett ar gyfer Rheoli Llyngyr (BCHC; http://bchc.aber.ac.uk).
- Cydweithio â HwbMilfeddygol 1 i lunio Ymchwil a Datblygu iechyd anifeiliaid/y cyhoedd yn ogystal âchyfleoedd masnachol.
- Darganfod cyffuriau gwrth-sgistosomaidd wedi’i ariannu gan gynlluniau Blaenllaw (Flagship) a Braenaru (Pathfinder) Afiechydon Trofannol a Esgeulusir Ymddiriedolaeth Wellcome i ddatblygu cyffuriau newydd ar gyfer trin sgistosomiasis.
- Menter Genomeg Weithredol Llyngyr Lledog (FUGI) a ariennir gan wobr Strategol Ymddiriedolaeth Wellcome i ddatblygu golygu genomau, atlasau ungellog a llinellau cell anfarwoledig ar gyfer scistosomau a llyngyr.
- Datblygu technoleg da byw drachywir ar gyfer rheoli llyngyr gyda chyllid CCAUC i helpu ffermwyr i reoli llyngyr mewn da byw yn gynaliadwy.
- FLOODMAL, rhagfynegi deinameg tymor byr mannau poeth fectorau malaria ac asesu effaith posib newid hinsawdd yn y dyfodol ar drosglwyddo malaria; ariennir gan Gyngor Ymchwil yr Amgylchedd Naturiol.
- Cyllid gan WEFO ar gyfer dadansoddiad genomig o Toxoplasma gondii o samplau clinigol yn uniongyrchol gan ddefnyddio atgyfnerthiad dethol o enomau.
- Ymchwil i wella diagnosteg Cryptosporidiwm a deall trosglwyddo trwy gloddio genomau Cryptosboridiwm; ariennir gan WEFO.
Allbynnau
Allbynnau
- Roboworm – Llwyfan delweddu llif uchel, awtomatig sy’n galluogi ail-leoli cyffuriau presennol neu adnabod cyfansoddion newydd fel moddion gwrthlynghyrol y genhedlaeth nesaf
- Cyd-ddatblygu’r system FECPAKG2 i reoli llyngyr mewn defaid a gwartheg.
- Hybu diddordeb a chynyddu nifer y disgyblion sy’n astudio pynciau Gwyddoniaeth, Technoleg, Peirianneg a Mathemateg (STEM) trwy TrioSci Cymru Aber STEM, sy’n cael ei ariannu gan WEFO a Llywodraeth Cymru
- Amryw gontractau masnachol ar gyfer sgrinio Fasciola hepatica a chyflenwi defnyddiau parasitiaid i ddarparwyr gwasanaethau iechyd y DU a chwmnïau iechyd anifeiliaid preifat.
- Gwarchod eiddo deallusol – mae’r patentau cyfredol sydd wedi’u cyflwyno gan Brifysgol Aberystwyth yn ymwneud â sylweddau cemegol (PF36021GB1 a 20185806.5-1112) a diagnosteg (P35118GB1) ar gyfer trin neu ganfod heintiau a achosir gan facteria, a phathogenau protosoan a metasoan.