Newyddion Ymchwil

Cyhoeddi enillydd cystadleuaeth menter o fri i fyfyrwyr

Mae cynnig busnes i gynhyrchu cynnyrch cywarch arloesol a therapiwtig wedi syfrdanu'r beirniaid i ennill cystadleuaeth syniadau busnes i fyfyrwyr Gwobr CaisDyfeisio (InvEnterPrize) eleni.

Darllen erthygl

Menter Cymru Iwerddon newydd i hybu twristiaeth gynaliadwy

Bydd academyddion o Brifysgol Aberystwyth yn arwain ar brosiect Ewropeaidd newydd i hybu twristiaeth mewn ardaloedd gwledig yng Nghymru ac Iwerddon.

Darllen erthygl

Galwad paru’r aligator yn helpu i ddatrys un o broblemau hynaf astroffiseg

Mae dirgelwch sydd wedi para canrifoedd ynghylch pam mae jetiau o blasma yn cael eu saethu hyd at 10,000 cilometr i fyny o wyneb yr Haul wedi'i ddatrys mewn prosiect y mae ymchwilydd o Brifysgol Aberystwyth wedi chwarae rhan ynddo.

Darllen erthygl

Prifysgol Aberystwyth yn cefnogi’r frwydr yn erbyn malaria drwy fapio gyda dronau

Mae ymdrechion i fynd i’r afael â malaria yn Nwyrain Affrica yn elwa o weithio gyda gwyddonwyr ar fapio gyda dronau.

Darllen erthygl

Cyllid newydd i hybu ymchwil i glefydau marwol

Mae haint parasitig sy’n effeithio ar filiynau o bobl ledled y byd i gael ei dargedu gan raglen ymchwil gwerth £2.5 miliwn i ddarganfod cyffuriau sy’n cynnwys academyddion o Brifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Mapiau'n datgelu lle mae coedwigoedd yn newid ledled y byd

Mae mapiau sy'n datgelu ardaloedd o goedwigoedd y byd sydd wedi newid yn sylweddol dros y degawd diwethaf wedi’u cyhoeddi drwy brosiect yr Asiantaeth Ofod Ewropeaidd (ESA) sy’n cael ei reoli a’i gydlynu gan Brifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Prifysgol Aberystwyth yn datblygu technoleg i atal gor-bysgota octopysau

Mae gwyddonwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth yn datblygu technoleg newydd i atal gor-bysgota octopysau a chreaduriaid eraill y môr.

Darllen erthygl

Prosiect bwyd o bryfed Prifysgol Aberystwyth yn ehangu

Mae gwyddonwyr o Brifysgol Aberystwyth yn ystyried pryfaid fel ffynhonnell werthfawr o fwyd anifeiliaid.

Darllen erthygl

Gallai tarfu ar glociau corff pysgod fod yn ddrwg i'w hiechyd

Mae clociau corff brithyll seithliw yn llywio rhythmau dyddiol eu system imiwnedd a’r micro-organebau buddiol sy’n byw ar eu croen, yn ôl ymchwil newydd gan dîm sy’n cynnwys academyddion Aberystwyth.

Darllen erthygl

Academyddion Prifysgol Aberystwyth yn COP26

Mae academyddion o Brifysgol Aberystwyth yn cyfrannu at nifer o drafodaethau ac arddangosfeydd yn uwch-gynhadledd COP26.

Darllen erthygl

Disgyblion Aberystwyth a Llanbedr Pont Steffan yn ennill cystadleuaeth newid hinsawdd Prifysgol Aberystwyth

Mae disgyblion o Ysgol Plascrug yn Aberystwyth ac Ysgol Bro Pedr yn Llanbedr Pont Steffan wedi ennill cystadleuaeth newid hinsawdd a gynhaliwyd gan Brifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Prif Weinidog Cymru yn Agor ArloesiAber yn Swyddogol

Dathlodd ArloesiAber ei agoriad swyddogol ddydd Iau 21 Hydref 2021 mewn seremoni a lywyddwyd gan y Gwir Anrhydeddus Mark Drakeford AS, Prif Weinidog Cymru

Darllen erthygl

Gwaith gosod newydd yn adrodd hanesion ffoaduriaid yng Nghymru

Mae ymchwilwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth wedi gweithio gyda'r awdur plant, Michael Rosen i roi bywyd i brofiadau personol rhai o'r ffoaduriaid sydd wedi ymgartrefu yng Nghymru dros y ganrif ddiwethaf.

Darllen erthygl

Ymchwil meillion coch i leihau mewnforion soia

Mae ymchwilwyr Prifysgol Aberystwyth yn archwilio sut y gellid bridio cnwd eco-gyfeillgar i gynhyrchu protein sy’n seiliedig ar blanhigion, er mwyn lleihau’r angen am fewnforion porthiant soia a gwrtaith sy’n seiliedig ar nitrogen.

Darllen erthygl

Gallai cynhesu cyflym yn yr Arctig ledaenu gwastraff niwclear, feirysau heb eu darganfod a chemegau peryglus, yn ôl adroddiad newydd

Mae gan rew parhaol yr Arctig sy'n dadmer yn gyflym, y potensial i ryddhau gwastraff ymbelydrol o longau tanfor ac adweithyddion niwclear rhyfel oer, bacteria sy'n gwrthsefyll gwrthfiotigau a feirysau a allai fod heb eu darganfod, yn ôl  ymchwilydd o Brifysgol Aberystwyth a’i waith ar y cyd â thîm o’r Unol Daleithiau.

Darllen erthygl

Academydd o Aberystwyth yn curadu archif BBC a ryddhawyd i nodi 85 mlynedd o adloniant teledu

Mae academydd o'r Adran Astudiaethau Theatr, Ffilm a Theledu wedi chwarae rhan allweddol yn y gwaith o greu casgliad archif newydd sy'n dathlu hanes cyfoethog y BBC o ddiddanu'r genedl.

Darllen erthygl

Cyflymu bridio Miscanthus er mwyn mynd i’r afael â newid hinsawdd

Bydd gwyddonwyr Prifysgol Aberystwyth yn ymchwilio i fabwysiadu techneg i gyflymu bridio Miscanthus mewn ymdrech i gwrdd â thargedau newid hinsawdd fel rhan o becyn gwerth £4 miliwn Llywodraeth y Deyrnas Gyfunol i hybu cynhyrchu biomas.

Darllen erthygl

Llwyddiant wrth amseru patrymau gorffwys defaid allai arwain at ddarogan ŵyna

Mae ymchwilwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth yn gobeithio gallu darogan pryd fydd defaid yn ŵyna wedi iddynt lwyddo i ddilysu dull o fesur am faint mae defaid yn gorwedd. 

Darllen erthygl

Gallai microbau sy’n cronni ar yr Ynys Las arwain at golli rhagor o iâ medd ymchwil

Fe allai Llen Iâ’r Ynys Las fod dan fygythiad oherwydd bod microbau sydd ar ei arwyneb yn lluosogi’n gynt nag y cant eu golchi i ffwrdd mewn hinsawdd sy’n cynhesu, yn ôl ymchwil newydd gan Brifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Ymchwil iechyd newydd i gynorthwyo achub pengwiniaid Affrica rhag difodiant

Mae academyddion ym Mhrifysgol Aberystwyth yn ymchwilio i sut mae afiechydon a llygredd yn cyfrannu at y cwymp ym mhoblogaeth pengwiniaid Affrica, rhywogaeth sy’n wynebu difodiant o fewn y tri deg i wyth deg mlynedd nesaf.

Darllen erthygl

Ymchwil cywarch i ddarganfod driniaethau newydd i anifeiliaid

Mae ymchwil i ddefnydd cywarch fel triniaeth ar gyfer afiechydon anifeiliaid wedi dechrau ym Mhrifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Gwyddonwyr yr haul yn cadarnhau tonnau magnetig 70 mlynedd wedi iddynt gael eu rhagweld

Mae ymchwilwyr wedi cadarnhau bodolaeth tonnau magnetig ar wyneb yr Haul a ragwelwyd gan wyddonydd o Sweden dros 70 mlynedd yn ôl.

Darllen erthygl

Defnyddio ffeibr optig i fesur tymheredd Llen Iâ’r Ynys Las

Mae gwyddonwyr wedi defnyddio offer synhwyro ffeibr optig i gofnodi’r mesuriadau mwyaf manwl erioed o nodweddion rhew ar Len Iâ'r Ynys Las.

Darllen erthygl

Prifysgol Aberystwyth a Chyngor Sir Ceredigion yn dod at ei gilydd i ymchwilio i effaith pandemig COVID-19 ar Geredigion

Mae ymchwilwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth yn galw ar fusnesau a thrigolion Ceredigion i gyfrannu at astudiaeth i effaith pandemig COVID-19 ar y sir.

Darllen erthygl

Milfeddyg o Sir Benfro yn ymuno â phrifysgol yng Nghymru i ymchwilio i amaethyddiaeth drachywir

Mae milfeddyg o Sir Benfro wedi penderfynu newid gyrfa i ymgymryd ag ymchwil filfeddygol arloesol fydd yn helpu ffermwyr Cymru i fod yn flaengar mewn iechyd anifeiliaid, wrth iddi ddechrau ar ei PhD ym Mhrifysgol Aberystwyth pan agorir ysgol filfeddygaeth gyntaf Cymru yno ym mis Medi.

Darllen erthygl

Darlith gan arbenigwr blaenllaw ar Brexit yn cychwyn cyfres o ddarlithoedd cyhoeddus

Bydd arbenigwr blaenllaw ar wleidyddiaeth y Deyrnas Unedig a'r Undeb Ewropeaidd yn cyflwyno'r cyntaf mewn cyfres newydd o ddarlithoedd cyhoeddus a drefnir gan Brifysgol Aberystwyth ar nos Fercher 21 Ebrill 2021.

Darllen erthygl

Galw am raglen integredig er mwyn adfer Cymru wledig wedi Covid

Mae angen rhaglen integredig ar y Gymru wledig er mwyn gwella isadeiledd, arallgyfeirio’r economi, gwella mynediad i dai a chryfhau gwytnwch cymunedol wrth iddi adfywio wedi’r pandemig COVID-19, yn ôl ymchwilwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Partneriaeth ymchwil i ehangu buddion cywarch

Gallai cywarch fod yn rhan fwy cyffredin o’n dietau a bywyd bob dydd, diolch i bartneriaeth ymchwil £1.1 miliwn newydd.

Darllen erthygl

Ymchwil newydd i effeithiau Covid-19 ar addysg yng Nghymru

Mae effeithiau’r pandemig ar addysg plant yn destun tair astudiaeth ymchwil arbennig gan arbenigwyr addysg ar draws Cymru, yn cynnwys Prifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Datblygu rhagolygon paill drwy gyfuno gwyddoniaeth amgylcheddol ac iechyd cyhoeddus

Gall ymchwil newydd sy'n cyfuno data gofal iechyd gyda thechnegau ecolegol arloesol, osod cynllun i wella’r rhagolygon paill yn y dyfodol.

Darllen erthygl

Gwyddonydd IBERS yn lansio cwmni arloesol yn Aberystwyth

Mae ymchwil ar gynhyrchu melysydd calorïau isel o wellt grawnfwyd sydd yn wastraff amaethyddol, wedi arwain at lansio cwmni newydd cyffrous ar Gampws Arloesi a Menter Prifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Prosiect ceirch iach yn denu grant mawr

Mae prosiect ymchwil i hyrwyddo datblygiad ceirch fel cynnyrch bwyd iach a chnwd sy'n gwrthsefyll effeithiau newid hinsawdd yng Nghymru ac Iwerddon wedi derbyn grant Ewropeaidd sylweddol.

Darllen erthygl

Ymgynghoriad ar ffordd newydd o raddio cig eidion

Gallai gwerthuso cig eidion mewn ffordd newydd olygu bod cwsmeriaid yn fwy bodlon gyda’u prydiau bwyd, yn ôl ymchwilwyr.

Darllen erthygl

Porthladdoedd i serennu mewn ffilmiau byrion i helpu i hybu economi twristiaeth

Bydd pum tref borthladd yng Nghymru ac Iwerddon yn serennu mewn cyfres o ffilmiau dogfen byrion wedi’u comisiynu gan Brifysgol Aberystwyth fel rhan o brosiect mawr i ysgogi twf economaidd a ariannwyd gan yr Undeb Ewropeaidd.

Darllen erthygl

Partneriaeth newydd i helpu ffermwyr gyrraedd sero-net

Heddiw cyhoeddodd Germinal a Phrifysgol Aberystwyth bartneriaeth ymchwil tymor hir newydd a fydd yn hyrwyddo ffermio cynaliadwy.

Darllen erthygl

Ap newydd i helpu cleifion strôc i wella gartref yn ystod Covid-19

Mae ymchwilwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth yn datblygu ap ar gyfer ffôn symudol i helpu cleifion sy’n gwella wedi strôc i ymarfer mwy ac ymdopi ag unigedd yn ystod pandemig Covid-19.

Darllen erthygl

Ymchwil yn taflu goleuni ar darddiad a thaith y Coronafeirws

Mae ymchwil ar enynnau’r coronafeirws mewn ystlumod a phangolinod wedi datgelu cliwiau pellach am ei darddiad posibl a sut y trosglwyddodd i bobl.

Darllen erthygl

Sting yn cyflwyno gwobr we Ewropeaidd i brosiect amgylcheddol sy’n cael ei arwain gan Aberystwyth

Cydnabyddiaeth gan yr Undeb Ewropeaidd i prosiect eco-beirianneg arloesol sy'n anelu at droi amddiffynfeydd môr a strwythurau artiffisial eraill yn gynefinoedd morol ffyniannus.

Darllen erthygl

Byrgyrs chwilod neu fyrbrydau criced? Bwyd o bryfed ar y fwydlen ymchwil yn Aberystwyth

Gallai criciaid a chwilod gael eu gweini ar ein platiau yn amlach, diolch i ymchwil academaidd newydd.

Darllen erthygl

Ymchwil i ffermio cymysg yn mynd i'r afael â heriau newid hinsawdd

Mae ymchwilwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth yn cydweithio ar brosiect rhyngwladol gwerth €7m i helpu ffermwyr i fabwysiadu dulliau amaethyddol mwy arloesol i sicrhau bod eu busnesau yn gallu gwrthsefyll ac addasu i heriau allanol.

Darllen erthygl

Gallai 92% o rewlifoedd yr Alpau ddiflannu erbyn diwedd y ganrif, medd ymchwilwyr

Gallai newid hinsawdd arwain at golli hyd at 92% o rewlifoedd yr Alpau erbyn diwedd y ganrif hon yn ôl canfyddiadau ymchwil newydd.

Darllen erthygl

Cwsmeriaid yn barod i dalu pris uwch am gig eidion o ansawdd

Pa mor frau yw cig yn bwysicach na faint o sudd sydd ynddo

Mae cwsmeriaid yn fodlon talu dwywaith y pris arferol am gig eidion premiwm o ansawdd uchel, yn ôl canlyniadau ymchwil.

Darllen erthygl

Gwyddonwyr yn helpu i wella ansawdd dŵr ymdrochi ar un o draethau Môn

Mae ansawdd dŵr ymdrochi ar draeth poblogaidd yng ngogledd Cymru wedi cael ei raddio’n ‘dda’ yn sgil rhoi ar waith fodel arloesol a ddatblygwyd ym Mhrifysgol Aberystwyth.

Darllen erthygl

Cynnydd yn lefel y môr yn peri canlyniadau cymhleth

Bydd cynnydd yn lefelau'r môr yn effeithio ar arfordiroedd a chymunedau mewn ffyrdd cymhleth ac anrhagweladwy, yn ôl astudiaeth newydd fu’n archwilio cyfnod o 12,000 o flynyddoedd a welodd un ynys fawr yn dod yn gasgliad rai llai.

Darllen erthygl

Covid-19 a gweithredu gwirfoddol - bydd ymchwil newydd yn edrych ar wersi a ddysgwyd ac argymhellion ar gyfer adferiad y

Bydd arbenigwyr o’r byd academaidd a’r sector wirfoddol yn cynnal prosiect ymchwil mawr yn edrych ar swyddogaeth gweithredu gwirfoddol yn ystod pandemig Covid-19 - archwilio’r heriau, yr hyn sydd wedi gweithio’n dda a gwneud argymhellion i gynorthwyo cynllunio ar gyfer argyfyngau’r dyfodol.

Darllen erthygl

Gwobr ‘seren y dyfodol’ i academydd o Aberystwyth am ei brosiect bwyd cynaliadwy

Mae academydd o Brifysgol Aberystwyth yn un o ‘ser y dyfodol’ ym maes bwyd cynaliadwy yn ôl UKRI, prif gorff cyllido ymchwil ac arloesedd y DU.

Darllen erthygl

Cyllid ychwanegol ar gyfer ymchwil dementia a cham-drin yn y cartref

Mae prosiect ymchwil sy'n archwilio'r cysylltiad rhwng dementia a cham-drin domestig ymhlith pobl hŷn wedi derbyn cyllid ychwanegol gan Comic Relief ac Adran Diwylliant, Cyfryngau a Chwaraeon Llywodraeth y DU drwy’r Gronfa Treth Tampon.

Darllen erthygl

Firysau ar rewlifoedd yn herio safbwyntiau ar ‘ras arfau’ esblygiadol

Mae canfyddiadau gan dîm rhyngwladol o wyddonwyr sy’n astudio bywyd ar arwyneb rhewlifoedd yn yr Arctig a’r Alpau yn herio ein dealltwriaeth o ddatblygiad firysau.

Darllen erthygl

Hwb ariannol gan yr UE ar gyfer ymchwil i newid yn yr hinsawdd

Mae tri phrosiect ymchwil o bwys sy'n cynnwys gwyddonwyr o Brifysgol Aberystwyth wedi derbyn cyllid ychwanegol gwerth €4.5m (£3.9m) gan yr Undeb Ewropeaidd.

Darllen erthygl