Newyddion Ymchwil

Cyhoeddi enillydd cystadleuaeth menter o fri i fyfyrwyr
Mae cynnig busnes i gynhyrchu cynnyrch cywarch arloesol a therapiwtig wedi syfrdanu'r beirniaid i ennill cystadleuaeth syniadau busnes i fyfyrwyr Gwobr CaisDyfeisio (InvEnterPrize) eleni.
Darllen erthygl
Menter Cymru Iwerddon newydd i hybu twristiaeth gynaliadwy
Bydd academyddion o Brifysgol Aberystwyth yn arwain ar brosiect Ewropeaidd newydd i hybu twristiaeth mewn ardaloedd gwledig yng Nghymru ac Iwerddon.
Darllen erthygl
Galwad paru’r aligator yn helpu i ddatrys un o broblemau hynaf astroffiseg
Mae dirgelwch sydd wedi para canrifoedd ynghylch pam mae jetiau o blasma yn cael eu saethu hyd at 10,000 cilometr i fyny o wyneb yr Haul wedi'i ddatrys mewn prosiect y mae ymchwilydd o Brifysgol Aberystwyth wedi chwarae rhan ynddo.
Darllen erthygl
Prifysgol Aberystwyth yn cefnogi’r frwydr yn erbyn malaria drwy fapio gyda dronau
Mae ymdrechion i fynd i’r afael â malaria yn Nwyrain Affrica yn elwa o weithio gyda gwyddonwyr ar fapio gyda dronau.
Darllen erthygl
Cyllid newydd i hybu ymchwil i glefydau marwol
Mae haint parasitig sy’n effeithio ar filiynau o bobl ledled y byd i gael ei dargedu gan raglen ymchwil gwerth £2.5 miliwn i ddarganfod cyffuriau sy’n cynnwys academyddion o Brifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Mapiau'n datgelu lle mae coedwigoedd yn newid ledled y byd
Mae mapiau sy'n datgelu ardaloedd o goedwigoedd y byd sydd wedi newid yn sylweddol dros y degawd diwethaf wedi’u cyhoeddi drwy brosiect yr Asiantaeth Ofod Ewropeaidd (ESA) sy’n cael ei reoli a’i gydlynu gan Brifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Prifysgol Aberystwyth yn datblygu technoleg i atal gor-bysgota octopysau
Mae gwyddonwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth yn datblygu technoleg newydd i atal gor-bysgota octopysau a chreaduriaid eraill y môr.
Darllen erthygl
Prosiect bwyd o bryfed Prifysgol Aberystwyth yn ehangu
Mae gwyddonwyr o Brifysgol Aberystwyth yn ystyried pryfaid fel ffynhonnell werthfawr o fwyd anifeiliaid.
Darllen erthygl
Gallai tarfu ar glociau corff pysgod fod yn ddrwg i'w hiechyd
Mae clociau corff brithyll seithliw yn llywio rhythmau dyddiol eu system imiwnedd a’r micro-organebau buddiol sy’n byw ar eu croen, yn ôl ymchwil newydd gan dîm sy’n cynnwys academyddion Aberystwyth.
Darllen erthygl
Academyddion Prifysgol Aberystwyth yn COP26
Mae academyddion o Brifysgol Aberystwyth yn cyfrannu at nifer o drafodaethau ac arddangosfeydd yn uwch-gynhadledd COP26.
Darllen erthygl
Disgyblion Aberystwyth a Llanbedr Pont Steffan yn ennill cystadleuaeth newid hinsawdd Prifysgol Aberystwyth
Mae disgyblion o Ysgol Plascrug yn Aberystwyth ac Ysgol Bro Pedr yn Llanbedr Pont Steffan wedi ennill cystadleuaeth newid hinsawdd a gynhaliwyd gan Brifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Prif Weinidog Cymru yn Agor ArloesiAber yn Swyddogol
Dathlodd ArloesiAber ei agoriad swyddogol ddydd Iau 21 Hydref 2021 mewn seremoni a lywyddwyd gan y Gwir Anrhydeddus Mark Drakeford AS, Prif Weinidog Cymru
Darllen erthygl
Gwaith gosod newydd yn adrodd hanesion ffoaduriaid yng Nghymru
Mae ymchwilwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth wedi gweithio gyda'r awdur plant, Michael Rosen i roi bywyd i brofiadau personol rhai o'r ffoaduriaid sydd wedi ymgartrefu yng Nghymru dros y ganrif ddiwethaf.
Darllen erthygl
Ymchwil meillion coch i leihau mewnforion soia
Mae ymchwilwyr Prifysgol Aberystwyth yn archwilio sut y gellid bridio cnwd eco-gyfeillgar i gynhyrchu protein sy’n seiliedig ar blanhigion, er mwyn lleihau’r angen am fewnforion porthiant soia a gwrtaith sy’n seiliedig ar nitrogen.
Darllen erthygl
Gallai cynhesu cyflym yn yr Arctig ledaenu gwastraff niwclear, feirysau heb eu darganfod a chemegau peryglus, yn ôl adroddiad newydd
Mae gan rew parhaol yr Arctig sy'n dadmer yn gyflym, y potensial i ryddhau gwastraff ymbelydrol o longau tanfor ac adweithyddion niwclear rhyfel oer, bacteria sy'n gwrthsefyll gwrthfiotigau a feirysau a allai fod heb eu darganfod, yn ôl ymchwilydd o Brifysgol Aberystwyth a’i waith ar y cyd â thîm o’r Unol Daleithiau.
Darllen erthygl
Academydd o Aberystwyth yn curadu archif BBC a ryddhawyd i nodi 85 mlynedd o adloniant teledu
Mae academydd o'r Adran Astudiaethau Theatr, Ffilm a Theledu wedi chwarae rhan allweddol yn y gwaith o greu casgliad archif newydd sy'n dathlu hanes cyfoethog y BBC o ddiddanu'r genedl.
Darllen erthygl
Cyflymu bridio Miscanthus er mwyn mynd i’r afael â newid hinsawdd
Bydd gwyddonwyr Prifysgol Aberystwyth yn ymchwilio i fabwysiadu techneg i gyflymu bridio Miscanthus mewn ymdrech i gwrdd â thargedau newid hinsawdd fel rhan o becyn gwerth £4 miliwn Llywodraeth y Deyrnas Gyfunol i hybu cynhyrchu biomas.
Darllen erthygl
Llwyddiant wrth amseru patrymau gorffwys defaid allai arwain at ddarogan ŵyna
Mae ymchwilwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth yn gobeithio gallu darogan pryd fydd defaid yn ŵyna wedi iddynt lwyddo i ddilysu dull o fesur am faint mae defaid yn gorwedd.
Darllen erthygl
Gallai microbau sy’n cronni ar yr Ynys Las arwain at golli rhagor o iâ medd ymchwil
Fe allai Llen Iâ’r Ynys Las fod dan fygythiad oherwydd bod microbau sydd ar ei arwyneb yn lluosogi’n gynt nag y cant eu golchi i ffwrdd mewn hinsawdd sy’n cynhesu, yn ôl ymchwil newydd gan Brifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl-web-300x224.jpg)
Ymchwil iechyd newydd i gynorthwyo achub pengwiniaid Affrica rhag difodiant
Mae academyddion ym Mhrifysgol Aberystwyth yn ymchwilio i sut mae afiechydon a llygredd yn cyfrannu at y cwymp ym mhoblogaeth pengwiniaid Affrica, rhywogaeth sy’n wynebu difodiant o fewn y tri deg i wyth deg mlynedd nesaf.
Darllen erthygl
Ymchwil cywarch i ddarganfod driniaethau newydd i anifeiliaid
Mae ymchwil i ddefnydd cywarch fel triniaeth ar gyfer afiechydon anifeiliaid wedi dechrau ym Mhrifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Gwyddonwyr yr haul yn cadarnhau tonnau magnetig 70 mlynedd wedi iddynt gael eu rhagweld
Mae ymchwilwyr wedi cadarnhau bodolaeth tonnau magnetig ar wyneb yr Haul a ragwelwyd gan wyddonydd o Sweden dros 70 mlynedd yn ôl.
Darllen erthygl
Defnyddio ffeibr optig i fesur tymheredd Llen Iâ’r Ynys Las
Mae gwyddonwyr wedi defnyddio offer synhwyro ffeibr optig i gofnodi’r mesuriadau mwyaf manwl erioed o nodweddion rhew ar Len Iâ'r Ynys Las.
Darllen erthygl
Prifysgol Aberystwyth a Chyngor Sir Ceredigion yn dod at ei gilydd i ymchwilio i effaith pandemig COVID-19 ar Geredigion
Mae ymchwilwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth yn galw ar fusnesau a thrigolion Ceredigion i gyfrannu at astudiaeth i effaith pandemig COVID-19 ar y sir.
Darllen erthygl
Milfeddyg o Sir Benfro yn ymuno â phrifysgol yng Nghymru i ymchwilio i amaethyddiaeth drachywir
Mae milfeddyg o Sir Benfro wedi penderfynu newid gyrfa i ymgymryd ag ymchwil filfeddygol arloesol fydd yn helpu ffermwyr Cymru i fod yn flaengar mewn iechyd anifeiliaid, wrth iddi ddechrau ar ei PhD ym Mhrifysgol Aberystwyth pan agorir ysgol filfeddygaeth gyntaf Cymru yno ym mis Medi.
Darllen erthygl
Darlith gan arbenigwr blaenllaw ar Brexit yn cychwyn cyfres o ddarlithoedd cyhoeddus
Bydd arbenigwr blaenllaw ar wleidyddiaeth y Deyrnas Unedig a'r Undeb Ewropeaidd yn cyflwyno'r cyntaf mewn cyfres newydd o ddarlithoedd cyhoeddus a drefnir gan Brifysgol Aberystwyth ar nos Fercher 21 Ebrill 2021.
Darllen erthygl
Galw am raglen integredig er mwyn adfer Cymru wledig wedi Covid
Mae angen rhaglen integredig ar y Gymru wledig er mwyn gwella isadeiledd, arallgyfeirio’r economi, gwella mynediad i dai a chryfhau gwytnwch cymunedol wrth iddi adfywio wedi’r pandemig COVID-19, yn ôl ymchwilwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Partneriaeth ymchwil i ehangu buddion cywarch
Gallai cywarch fod yn rhan fwy cyffredin o’n dietau a bywyd bob dydd, diolch i bartneriaeth ymchwil £1.1 miliwn newydd.
Darllen erthygl
Ymchwil newydd i effeithiau Covid-19 ar addysg yng Nghymru
Mae effeithiau’r pandemig ar addysg plant yn destun tair astudiaeth ymchwil arbennig gan arbenigwyr addysg ar draws Cymru, yn cynnwys Prifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Datblygu rhagolygon paill drwy gyfuno gwyddoniaeth amgylcheddol ac iechyd cyhoeddus
Gall ymchwil newydd sy'n cyfuno data gofal iechyd gyda thechnegau ecolegol arloesol, osod cynllun i wella’r rhagolygon paill yn y dyfodol.
Darllen erthygl
Gwyddonydd IBERS yn lansio cwmni arloesol yn Aberystwyth
Mae ymchwil ar gynhyrchu melysydd calorïau isel o wellt grawnfwyd sydd yn wastraff amaethyddol, wedi arwain at lansio cwmni newydd cyffrous ar Gampws Arloesi a Menter Prifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Prosiect ceirch iach yn denu grant mawr
Mae prosiect ymchwil i hyrwyddo datblygiad ceirch fel cynnyrch bwyd iach a chnwd sy'n gwrthsefyll effeithiau newid hinsawdd yng Nghymru ac Iwerddon wedi derbyn grant Ewropeaidd sylweddol.
Darllen erthygl
Ymgynghoriad ar ffordd newydd o raddio cig eidion
Gallai gwerthuso cig eidion mewn ffordd newydd olygu bod cwsmeriaid yn fwy bodlon gyda’u prydiau bwyd, yn ôl ymchwilwyr.
Darllen erthygl
Platfform digidol newydd i Eiriadur Eingl-Normaneg y Canol Oesoedd
Mae ymchwilwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth wedi lansio platfform digidol newydd sy'n darparu am y tro cyntaf erioed ar-lein, wybodaeth gronolegol fanwl ar gyfer geiriau Eingl-Normaneg.
Darllen erthygl
Porthladdoedd i serennu mewn ffilmiau byrion i helpu i hybu economi twristiaeth
Bydd pum tref borthladd yng Nghymru ac Iwerddon yn serennu mewn cyfres o ffilmiau dogfen byrion wedi’u comisiynu gan Brifysgol Aberystwyth fel rhan o brosiect mawr i ysgogi twf economaidd a ariannwyd gan yr Undeb Ewropeaidd.
Darllen erthygl
Partneriaeth newydd i helpu ffermwyr gyrraedd sero-net
Heddiw cyhoeddodd Germinal a Phrifysgol Aberystwyth bartneriaeth ymchwil tymor hir newydd a fydd yn hyrwyddo ffermio cynaliadwy.
Darllen erthygl
Ap newydd i helpu cleifion strôc i wella gartref yn ystod Covid-19
Mae ymchwilwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth yn datblygu ap ar gyfer ffôn symudol i helpu cleifion sy’n gwella wedi strôc i ymarfer mwy ac ymdopi ag unigedd yn ystod pandemig Covid-19.
Darllen erthygl
Ymchwil yn taflu goleuni ar darddiad a thaith y Coronafeirws
Mae ymchwil ar enynnau’r coronafeirws mewn ystlumod a phangolinod wedi datgelu cliwiau pellach am ei darddiad posibl a sut y trosglwyddodd i bobl.
Darllen erthygl
Sting yn cyflwyno gwobr we Ewropeaidd i brosiect amgylcheddol sy’n cael ei arwain gan Aberystwyth
Cydnabyddiaeth gan yr Undeb Ewropeaidd i prosiect eco-beirianneg arloesol sy'n anelu at droi amddiffynfeydd môr a strwythurau artiffisial eraill yn gynefinoedd morol ffyniannus.
Darllen erthygl
Byrgyrs chwilod neu fyrbrydau criced? Bwyd o bryfed ar y fwydlen ymchwil yn Aberystwyth
Gallai criciaid a chwilod gael eu gweini ar ein platiau yn amlach, diolch i ymchwil academaidd newydd.
Darllen erthygl
Ymchwil i ffermio cymysg yn mynd i'r afael â heriau newid hinsawdd
Mae ymchwilwyr ym Mhrifysgol Aberystwyth yn cydweithio ar brosiect rhyngwladol gwerth €7m i helpu ffermwyr i fabwysiadu dulliau amaethyddol mwy arloesol i sicrhau bod eu busnesau yn gallu gwrthsefyll ac addasu i heriau allanol.
Darllen erthygl
Gallai 92% o rewlifoedd yr Alpau ddiflannu erbyn diwedd y ganrif, medd ymchwilwyr
Gallai newid hinsawdd arwain at golli hyd at 92% o rewlifoedd yr Alpau erbyn diwedd y ganrif hon yn ôl canfyddiadau ymchwil newydd.
Darllen erthygl-web-300x145.jpg)
Cwsmeriaid yn barod i dalu pris uwch am gig eidion o ansawdd
Pa mor frau yw cig yn bwysicach na faint o sudd sydd ynddo
Mae cwsmeriaid yn fodlon talu dwywaith y pris arferol am gig eidion premiwm o ansawdd uchel, yn ôl canlyniadau ymchwil.
Darllen erthygl
Gwyddonwyr yn helpu i wella ansawdd dŵr ymdrochi ar un o draethau Môn
Mae ansawdd dŵr ymdrochi ar draeth poblogaidd yng ngogledd Cymru wedi cael ei raddio’n ‘dda’ yn sgil rhoi ar waith fodel arloesol a ddatblygwyd ym Mhrifysgol Aberystwyth.
Darllen erthygl
Cynnydd yn lefel y môr yn peri canlyniadau cymhleth
Bydd cynnydd yn lefelau'r môr yn effeithio ar arfordiroedd a chymunedau mewn ffyrdd cymhleth ac anrhagweladwy, yn ôl astudiaeth newydd fu’n archwilio cyfnod o 12,000 o flynyddoedd a welodd un ynys fawr yn dod yn gasgliad rai llai.
Darllen erthygl
Covid-19 a gweithredu gwirfoddol - bydd ymchwil newydd yn edrych ar wersi a ddysgwyd ac argymhellion ar gyfer adferiad y
Bydd arbenigwyr o’r byd academaidd a’r sector wirfoddol yn cynnal prosiect ymchwil mawr yn edrych ar swyddogaeth gweithredu gwirfoddol yn ystod pandemig Covid-19 - archwilio’r heriau, yr hyn sydd wedi gweithio’n dda a gwneud argymhellion i gynorthwyo cynllunio ar gyfer argyfyngau’r dyfodol.
Darllen erthygl
Gwobr ‘seren y dyfodol’ i academydd o Aberystwyth am ei brosiect bwyd cynaliadwy
Mae academydd o Brifysgol Aberystwyth yn un o ‘ser y dyfodol’ ym maes bwyd cynaliadwy yn ôl UKRI, prif gorff cyllido ymchwil ac arloesedd y DU.
Darllen erthygl
Cyllid ychwanegol ar gyfer ymchwil dementia a cham-drin yn y cartref
Mae prosiect ymchwil sy'n archwilio'r cysylltiad rhwng dementia a cham-drin domestig ymhlith pobl hŷn wedi derbyn cyllid ychwanegol gan Comic Relief ac Adran Diwylliant, Cyfryngau a Chwaraeon Llywodraeth y DU drwy’r Gronfa Treth Tampon.
Darllen erthygl
Firysau ar rewlifoedd yn herio safbwyntiau ar ‘ras arfau’ esblygiadol
Mae canfyddiadau gan dîm rhyngwladol o wyddonwyr sy’n astudio bywyd ar arwyneb rhewlifoedd yn yr Arctig a’r Alpau yn herio ein dealltwriaeth o ddatblygiad firysau.
Darllen erthygl
Hwb ariannol gan yr UE ar gyfer ymchwil i newid yn yr hinsawdd
Mae tri phrosiect ymchwil o bwys sy'n cynnwys gwyddonwyr o Brifysgol Aberystwyth wedi derbyn cyllid ychwanegol gwerth €4.5m (£3.9m) gan yr Undeb Ewropeaidd.
Darllen erthygl