Cwestiynau a Holir yn Aml

Beth yw Safonau'r Iaith Gymraeg?

  • Mae'r Safonau Iaith yn nodi sut mae disgwyl i'r Brifysgol ddefnyddio'r Gymraeg wrth gynnig gwasanaethau. Mae’r gwasanaethau a gynigir yn cynnwys yr addysg a gyflwynir i fyfyrwyr a’r ddarpariaeth weinyddol a roddir i fyfyrwyr, staff a’r cyhoedd. Mae 182 o Safonau wedi’u gosod ar Brifysgol Aberystwyth ac mae pob Safon yn disgrifio sut mae cyflawni tasgau penodol yn Gymraeg. Eu pwrpas yw egluro

  • dyletswydd y Brifysgol;

  • hawliau siaradwyr Cymraeg;

  • sicrhau gwasanaeth Cymraeg safonol.

Pam fod y Brifysgol yn gweithredu Safonau Iaith?

  • Fel nifer o gyrff cyhoeddus eraill yng Nghymru, gan gynnwys pob prifysgol, mae’n ofynnol i’r Brifysgol gydymffurfio â'r Safonau Iaith yn unol â Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011. Gosodowyd y Safonau Iaith ar Brifysgol Aberystwyth ar 1 Ebrill 2018 ac mae iddynt statws statudol.

Beth yw safbwynt y Brifysgol ar Safonau'r Iaith?

  • Mae’r Brifysgol yn anelu at greu sefyllfa lle y gall aelodau Cymraeg, Saesneg a dwyieithog y Brifysgol a'r gymuned deimlo’n gyfforddus wrth ddefnyddio eu dewis iaith wrth ymwneud â'r Brifysgol gan ddeall natur arbennig y gymdeithas ddwyieithog y maent yn byw ynddi. Mae’r egwyddorion a’r polisïau sy’n gysylltiedig â’r Gymraeg wedi eu hymgorffori yn y Safonau Iaith, yn Siarter y Brifysgol ac yn ei Chynllun Strategol.

Ble allaf weld copi o Safonau'r Iaith Gymraeg?

Nid wyf yn siarad Cymraeg felly a yw’r Safonau Iaith yn berthnasol i mi?

  • Mae gofynion y Safonau Iaith yn berthnasol i bawb sy'n gweithio yn y Brifysgol ac y mae'n hollbwysig fod staff y Brifysgol yn cydymffurfio â gofynion y Safonau Iaith ac yn sicrhau bod eu gweithredu, a chofio am yr angen i wneud hynny, yn dod yn rhan annatod a chwbl naturiol o'u gwaith bob dydd.
  • Mae Canolfan Gwasanaethau’r Gymraeg yn rhoi cyngor ar bob agwedd o’r Safonau Iaith; cysylltwch â ni os nad ydych yn siŵr.

Sut allaf gwyno am fethiant i gydymffurfio â Safonau'r Iaith Gymraeg?

Os ydych yn tybio bod y Brifysgol wedi methu â chydymffurfio â'r Safonau gallwch gwyno am hyn drwy ddefnyddio'r ffurflen hon - Ffurflen Gwyno.  Gallwch weld ein gweithdrefn gwyno yma - Gweithdrefn Gwyno

Rwy’n aelod o staff sy’n gyfrifol am ddyfarnu grant/cymorth ariannol, oes angen i mi gynnal asesiad effaith ar y Gymraeg?

Oes – mae’r Brifysgol wedi cymeradwyo polisi newydd yn unol â gofynion safon 100 er mwyn asesu effaith cynlluniau grantiau a chymorth ariannol ar y Gymraeg: Dyfarnu Grantiau a Chymorth Ariannol - Polisi a Gweithdrefn ar gyfer ystyried y Gymraeg. Caiff asesiadau ardrawiad effaith eu cwblhau ar gyfer pob cynllun grant a ddyfernir gan Brifysgol Aberystwyth. Am wybodaeth bellach cysylltwch â canolfangymraeg@aber.ac.uk

Ble allaf gael gafael ar ffurflen Asesiad Ardrawiad Iaith Gymraeg?

Sut ydw i’n anfon gwaith i’w gyfieithu?

  • Ceir canllawiau ar sut i wneud hyn yma.

Sut ydw i'n trefnu cyfieithu ar y pryd?

Ceir canllawiau ar sut i wneud hyn yma.

Sut ydw i’n darganfod a yw rhywun yn dymuno derbyn gohebiaeth gan y Brifysgol yn Gymraeg neu’n ddwyieithog?

Myfyrwyr

  • Dylai gohebiaeth i grŵp o fyfyrwyr fod yn ddwyieithog. Ceir wybodaeth bellach o ran cyfathrebu â myfyrwyr a’r cyhoedd yn unol â gofynion y safonau yn y canllaw ‘gohebiaeth’.
  • Dylid ymateb i ohebiaeth gan fyfyrwyr yn yr un iaith (e.e. yn Gymraeg, yn Saesneg neu’n ddwyieithog)
  • O ran gohebu gyda myfyrwyr unigol, ceir gofnod o ddewis iaith myfyrwyr ar y gronfa ddata AStRA ac ar gofnod myfyriwr bob myfyriwr o dan ‘Manylion Personol (studentrecord.aber.ac.uk). Noder nad oes angen i ohebiaeth sy’n ymwneud â chynnwys academaidd, e.e. cynnwys modiwl penodol, fod yn ddwyieithog/Gymraeg oni bai fod y modiwl yn un cyfrwng Cymraeg neu’n ddwyieithog.
  • Lle nad yw cofnod dewis iaith y derbynnydd yn hysbys (e.e. darpar fyfyrwyr/ myfyrwyr / cyhoedd) dylid anfon yr ohebiaeth gychwynnol yn ddwyieithog.

Staff

  • Dylai gohebiaeth i grŵp o staff (e.e. e-bost gan Wasanaeth i staff, e-byst i holl staff, e-bost gan Bennaeth i’w adran) fod yn ddwyieithog yn unol â gofynion Polisi Defnydd Mewnol ar ddefnyddio'r Gymraeg yn y Brifysgol.
  • O ran gohebu gyda staff unigol, dylai staff nodi eu dewis iaith ar Pobl Aber – ceir ganllawiau yma. Bydd staff yna’n derbyn gohebiaeth sy’n ymwneud â’u cyflogaeth (e.e. gan Adnoddau Dynol) yn yr iaith honno. Lle bo dewis iaith derbynnydd unigol (aelod o staff) yn hysbys mae’n arfer da i anfon yr ohebiaeth yn yr iaith honno.  
  • Er mwyn hwyluso defnydd y Gymraeg yn fewnol mae bellach modd i staff gynnwys ‘nodyn’ (MailTip) ar eu proffiliau Outlook i nodi eu bod yn siarad Cymraeg neu’n siarad rhywfaint o Gymraeg. Bydd modd felly i staff mewnol eraill weld os yw’r derbynnydd yn siarad Cymraeg cyn e-bostio. Ceir wybodaeth bellach o ran sut i ychwanegu’r nodyn isod ar eich proffil Outlook ar dudalennau Gwasanaethau Gwybodaeth (FAQ).

    “Rwy’n siarad Cymraeg / I speak Welsh”
    (neu)
    “Rwy’n siarad rhywfaint o Gymraeg / I speak some Welsh”

Y Cyhoedd

Dylai gohebiaeth i grŵp o bobl (y cyhoedd) fod yn ddwyieithog. Ceir wybodaeth bellach o ran cyfathrebu â’r cyhoedd yn unol â gofynion y safonau yn y canllaw ‘gohebiaeth’.

  • Dylid ymateb i ohebiaeth gan y cyhoedd yn yr un iaith (e.e. yn Gymraeg, yn Saesneg neu’n ddwyieithog)
  • Lle nad yw dewis iaith y derbynnydd yn hysbys dylid anfon yr ohebiaeth gychwynnol yn ddwyieithog ar gyfer derbynwyr yng Nghymru.
  • Nid yw gofynion Safonau’r Gymraeg (gohebiaeth) yn berthnasol i waith ymchwil (e.e. gohebiaeth rhwng staff academaidd mewn sefydliadau gwahanol).

Mae gennyf neges frys i’w hanfon at grŵp o bobl ar e-bost, a oes angen iddi fod yn ddwyieithog?

  • Dylai gohebiaeth at grŵp o bobl fod yn ddwyieithog bob tro, gyda’r Gymraeg yn uchaf neu ar y chwith i’r Saesneg. Mae’r Uned Gyfieithu yn rhoi blaenoriaeth i gyfieithu gohebiaeth ond os yw’r neges ar frys mawr dylid cysylltu â’r Ganolfan ar unwaith er mwyn egluro’r sefyllfa a threfnu cyfieithiad.

Oes rhaid i bopeth rwy’n ei ysgrifennu fod yn ddwyieithog?

  • Mae’n rhaid i ddogfennau a ddosberthir yn eang ymhlith aelodau’r adran, y Brifysgol neu’r cyhoedd yng Nghymru fod yn ddwyieithog. Gall y Ganolfan ddarparu cyngor a chefnogaeth ichi os nad ydych yn siŵr beth ddylech ei wneud. Ceir canllaw ar ohebiaeth yma - Gohebiaeth

Oes rhaid i mi ateb y ffôn yn ddwyieithog?

  • Dylai pawb sy’n bwynt cyswllt cyntaf mewn adran neu swyddfa ateb y ffôn yn ddwyieithog p'un ai ydynt yn siarad Cymraeg ai peidio. Dylid cyfarch a rhoi enw’r adran/swyddfa yn Gymraeg yn gyntaf ac yna’n Saesneg. Mae’r canllaw 'Ateb y ffôn' yn esbonio’r drefn y dylech ei dilyn os nad ydych yn medru ymdrin â galwad yn Gymraeg.

Beth yw’r drefn ynghylch hysbysebu yn y wasg?

  • Dylai pob hysbyseb sy’n cael ei gynhyrchu gan y Brifysgol ac sy’n ymddangos yn y wasg yng Nghymru fod yn ddwyieithog, gyda’r Gymraeg ar yr ochr chwith i’r Saesneg, neu yn uchaf. Mewn cyhoeddiadau Cymraeg dylai’r hysbyseb ymddangos yn Gymraeg yn unig.

Pa hawl sydd gan fyfyrwyr i gael cyfarfodydd yn Gymraeg?

Mae'r canllaw Cyfarfodydd - myfyrwyr a'r cyhoedd yn disgrifio hawliau ieithyddol myfyrwyr parthed cyfarfodydd. Mae'n dibynnu ar faint o bobl sy'n mynychu'r cyfarfod, ac ar bwnc y cyfarfod.

Ble allaf i gael manylion am wersi Cymraeg?

  • Mae manylion am wersi Cymraeg i’w cael yma.

A ydyw'r Safonau yn berthnasol i Drydydd Partion?

Os yw trydydd parti yn darparu gwasanaeth ar ran y Brifysgol mae'r Safonau yn berthnasol iddynt hwy hefyd. Gweler y canllaw ar drydydd partion - Contractau a Thendro.  Ceir rhestr wirio ar gyfer darparwyr trydydd parti sy'n rhoi esiamplau o weithgareddau posib a fyddai'n ddarostyngedig i'r Safonau - Rhestr Wirio ar gyfer Darparwyr Trydydd Parti.  Mae'r Comisiynydd Iaith hefyd wedi datblygu canllaw - Gwneud cais am Gontractiau a Grantiau : Ystyried y Gymraeg

Oes rhaid i mi drydar yn ddwyieithog?

Ceir safonau penodol ar gyfer y cyfryngau cymdeithasol. Mae'r canllaw Cyfryngau Cymdeithasol yn egluro pryd a sut y dylid ystyried yr iaith Gymraeg wrth drydar neu ddefnyddio cyfrwng cymdeithasol arall.

Oes cymorth ar gael i wella fy Nghymraeg ysgrifenedig?

  • Ceir manylion am sesiynau gloywi iaith yma.

Rwy’n aelod o staff ac am fynychu gwersi Cymraeg. A fydd rhaid i mi dalu?

Ceir gwybodaeth am ba staff sy’n gymwys i gael eu hystyried o dan y cynllun hepgor ffioedd yma.

Sut allaf i gael gafael ar gortyn gwddf/bathodyn Iaith Gwaith sy’n dangos fy mod yn medru, neu’n dysgu, siarad Cymraeg?

  • Mae cortynnau gwddf Iaith Gwaith ar gael wrth Ddesg Wybodaeth Llyfrgell Hugh Owen.
  • Mae bathodynnau Iaith Gwaith ar gael gan Ganolfan Gwasanaethau'r Gymraeg.
  • Cofiwch wisgo eich cortyn gwddf/bathodyn, yn enwedig yn ystod diwrnodau agored ac ymweld y Brifysgol ac os ydych yn gweithio mewn derbynfa.

Sut allaf i gael gafael ar gopi o’r feddalwedd sillafu a gramadeg Cysgliad?

Ceir ganllawiau ar wefan Gwasanaethau Gwybodaeth

Sut mae gosod rhyngwyneb Cymraeg ar fy nghyfrifiadur?

Ceir ganllawiau ar wefan Gwasanaethau Gwybodaeth.

Ble allaf i gael help wrth ddefnyddio fy nghyfrifiadur yn Gymraeg?

  • Mae gan Gwasanaethau Gwybodaeth dudalen sy'n ateb nifer o gwestiynau am ddefnyddio eich cyfrifiadur yn Gymraeg. Cliciwch yma.