Cwestiynau a Holir yn Aml

• Mae'r Safonau Iaith yn nodi sut mae disgwyl i'r Brifysgol ddefnyddio'r Gymraeg wrth gynnig gwasanaethau. Mae’r gwasanaethau a gynigir yn cynnwys yr addysg a gyflwynir i fyfyrwyr a’r ddarpariaeth weinyddol a roddir i fyfyrwyr, staff a’r cyhoedd. Mae 182 o Safonau wedi’u gosod ar Brifysgol Aberystwyth ac mae pob Safon yn disgrifio sut mae cyflawni tasgau penodol yn Gymraeg. Eu pwrpas yw egluro

• dyletswydd y Brifysgol;

• hawliau siaradwyr Cymraeg;

• sicrhau gwasanaeth Cymraeg safonol.

• Fel nifer o gyrff cyhoeddus eraill yng Nghymru, gan gynnwys pob prifysgol, mae’n ofynnol i’r Brifysgol gydymffurfio â'r Safonau Iaith yn unol â Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011. Gosodowyd y Safonau Iaith ar Brifysgol Aberystwyth ar 1 Ebrill 2018 ac mae iddynt statws statudol.

• Mae’r Brifysgol yn anelu at greu sefyllfa lle y gall aelodau Cymraeg, Saesneg a dwyieithog y Brifysgol a'r gymuned deimlo’n gyfforddus wrth ddefnyddio eu dewis iaith wrth ymwneud â'r Brifysgol gan ddeall natur arbennig y gymdeithas ddwyieithog y maent yn byw ynddi. Mae’r egwyddorion a’r polisïau sy’n gysylltiedig â’r Gymraeg wedi eu hymgorffori yn y Safonau Iaith, yn Siarter y Brifysgol ac yn ei Chynllun Strategol.

• Os ydych yn dymuno gweld copi llawn o’r Safonau gallwch glicio Hysbysiad Cydymffurfio - Adran 44 Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011 neu gysylltu â Chanolfan Gwasanaethau’r Gymraeg am gopi papur. Mae'r ddogfen Safonau Iaith Gymraeg Prifysgol Aberystwyth yn egluro sut bydd y Brifysgol yn cydymffurfio â'r Safonau.

• Mae gofynion y Safonau Iaith yn berthnasol i bawb sy'n gweithio yn y Brifysgol ac y mae'n hollbwysig fod staff y Brifysgol yn cydymffurfio â gofynion y Safonau Iaith ac yn sicrhau bod eu gweithredu, a chofio am yr angen i wneud hynny, yn dod yn rhan annatod a chwbl naturiol o'u gwaith bob dydd.
• Mae Canolfan Gwasanaethau’r Gymraeg yn rhoi cyngor ar bob agwedd o’r Safonau Iaith; cysylltwch â ni os nad ydych yn siŵr.

Os ydych yn tybio bod y Brifysgol wedi methu â chydymffurfio â'r Safonau gallwch gwyno am hyn drwy ddefnyddio'r ffurflen hon - Ffurflen Gwyno.  Gallwch weld ein gweithdrefn gwyno yma - Gweithdrefn Gwyno

Oes – mae’r Brifysgol wedi cymeradwyo polisi newydd yn unol â gofynion safon 100 er mwyn asesu effaith cynlluniau grantiau a chymorth ariannol ar y Gymraeg: Dyfarnu Grantiau a Chymorth Ariannol - Polisi a Gweithdrefn ar gyfer ystyried y Gymraeg. Caiff asesiadau ardrawiad effaith eu cwblhau ar gyfer pob cynllun grant a ddyfernir gan Brifysgol Aberystwyth. Am wybodaeth bellach cysylltwch â canolfangymraeg@aber.ac.uk

• Gallwch lawrlwytho copi o'r ffurflen yma - Offeryn Asesiad Ardrawiad Iaith Gymraeg.  Dylid llenwi un o'r rhain wrth lunio neu addasu polisi. Gall y canllaw fod o ddefnydd i chi hefyd.

• Ceir canllawiau ar sut i wneud hyn yma.

Ceir canllawiau ar sut i wneud hyn yma.

Myfyrwyr

• Dylai gohebiaeth i grŵp o fyfyrwyr fod yn ddwyieithog. Ceir wybodaeth bellach o ran cyfathrebu â myfyrwyr a’r cyhoedd yn unol â gofynion y safonau yn y canllaw ‘gohebiaeth’.
• Dylid ymateb i ohebiaeth gan fyfyrwyr yn yr un iaith (e.e. yn Gymraeg, yn Saesneg neu’n ddwyieithog)
• O ran gohebu gyda myfyrwyr unigol, ceir gofnod o ddewis iaith myfyrwyr ar y gronfa ddata AStRA ac ar gofnod myfyriwr bob myfyriwr o dan ‘Manylion Personol (studentrecord.aber.ac.uk). Noder nad oes angen i ohebiaeth sy’n ymwneud â chynnwys academaidd, e.e. cynnwys modiwl penodol, fod yn ddwyieithog/Gymraeg oni bai fod y modiwl yn un cyfrwng Cymraeg neu’n ddwyieithog.
• Lle nad yw cofnod dewis iaith y derbynnydd yn hysbys (e.e. darpar fyfyrwyr/ myfyrwyr / cyhoedd) dylid anfon yr ohebiaeth gychwynnol yn ddwyieithog.

Staff

• Dylai gohebiaeth i grŵp o staff (e.e. e-bost gan Wasanaeth i staff, e-byst i holl staff, e-bost gan Bennaeth i’w adran) fod yn ddwyieithog yn unol â gofynion Polisi Defnydd Mewnol ar ddefnyddio'r Gymraeg yn y Brifysgol.
• O ran gohebu gyda staff unigol, dylai staff nodi eu dewis iaith ar Pobl Aber – ceir ganllawiau yma. Bydd staff yna’n derbyn gohebiaeth sy’n ymwneud â’u cyflogaeth (e.e. gan Adnoddau Dynol) yn yr iaith honno. Lle bo dewis iaith derbynnydd unigol (aelod o staff) yn hysbys mae’n arfer da i anfon yr ohebiaeth yn yr iaith honno.  
• Er mwyn hwyluso defnydd y Gymraeg yn fewnol mae bellach modd i staff gynnwys ‘nodyn’ (MailTip) ar eu proffiliau Outlook i nodi eu bod yn siarad Cymraeg neu’n siarad rhywfaint o Gymraeg. Bydd modd felly i staff mewnol eraill weld os yw’r derbynnydd yn siarad Cymraeg cyn e-bostio. Ceir wybodaeth bellach o ran sut i ychwanegu’r nodyn isod ar eich proffil Outlook ar dudalennau Gwasanaethau Gwybodaeth (FAQ).
  
  “Rwy’n siarad Cymraeg / I speak Welsh”
  (neu)
  “Rwy’n siarad rhywfaint o Gymraeg / I speak some Welsh”

Y Cyhoedd

Dylai gohebiaeth i grŵp o bobl (y cyhoedd) fod yn ddwyieithog. Ceir wybodaeth bellach o ran cyfathrebu â’r cyhoedd yn unol â gofynion y safonau yn y canllaw ‘gohebiaeth’.

• Dylid ymateb i ohebiaeth gan y cyhoedd yn yr un iaith (e.e. yn Gymraeg, yn Saesneg neu’n ddwyieithog)
• Lle nad yw dewis iaith y derbynnydd yn hysbys dylid anfon yr ohebiaeth gychwynnol yn ddwyieithog ar gyfer derbynwyr yng Nghymru.
• Nid yw gofynion Safonau’r Gymraeg (gohebiaeth) yn berthnasol i waith ymchwil (e.e. gohebiaeth rhwng staff academaidd mewn sefydliadau gwahanol).

• Dylai gohebiaeth at grŵp o bobl fod yn ddwyieithog bob tro, gyda’r Gymraeg yn uchaf neu ar y chwith i’r Saesneg. Mae’r Uned Gyfieithu yn rhoi blaenoriaeth i gyfieithu gohebiaeth ond os yw’r neges ar frys mawr dylid cysylltu â’r Ganolfan ar unwaith er mwyn egluro’r sefyllfa a threfnu cyfieithiad.

• Mae’n rhaid i ddogfennau a ddosberthir yn eang ymhlith aelodau’r adran, y Brifysgol neu’r cyhoedd yng Nghymru fod yn ddwyieithog. Gall y Ganolfan ddarparu cyngor a chefnogaeth ichi os nad ydych yn siŵr beth ddylech ei wneud. Ceir canllaw ar ohebiaeth yma - Gohebiaeth

• Dylai pawb sy’n bwynt cyswllt cyntaf mewn adran neu swyddfa ateb y ffôn yn ddwyieithog p'un ai ydynt yn siarad Cymraeg ai peidio. Dylid cyfarch a rhoi enw’r adran/swyddfa yn Gymraeg yn gyntaf ac yna’n Saesneg. Mae’r canllaw 'Ateb y ffôn' yn esbonio’r drefn y dylech ei dilyn os nad ydych yn medru ymdrin â galwad yn Gymraeg.

• Dylai pob hysbyseb sy’n cael ei gynhyrchu gan y Brifysgol ac sy’n ymddangos yn y wasg yng Nghymru fod yn ddwyieithog, gyda’r Gymraeg ar yr ochr chwith i’r Saesneg, neu yn uchaf. Mewn cyhoeddiadau Cymraeg dylai’r hysbyseb ymddangos yn Gymraeg yn unig.

Mae'r canllaw Cyfarfodydd - myfyrwyr a'r cyhoedd yn disgrifio hawliau ieithyddol myfyrwyr parthed cyfarfodydd. Mae'n dibynnu ar faint o bobl sy'n mynychu'r cyfarfod, ac ar bwnc y cyfarfod.

• Mae manylion am wersi Cymraeg i’w cael yma.

Os yw trydydd parti yn darparu gwasanaeth ar ran y Brifysgol mae'r Safonau yn berthnasol iddynt hwy hefyd. Gweler y canllaw ar drydydd partion - Contractau a Thendro.  Ceir rhestr wirio ar gyfer darparwyr trydydd parti sy'n rhoi esiamplau o weithgareddau posib a fyddai'n ddarostyngedig i'r Safonau - Rhestr Wirio ar gyfer Darparwyr Trydydd Parti.  Mae'r Comisiynydd Iaith hefyd wedi datblygu canllaw - Gwneud cais am Gontractiau a Grantiau : Ystyried y Gymraeg

Ceir safonau penodol ar gyfer y cyfryngau cymdeithasol. Mae'r canllaw Cyfryngau Cymdeithasol yn egluro pryd a sut y dylid ystyried yr iaith Gymraeg wrth drydar neu ddefnyddio cyfrwng cymdeithasol arall.

• Ceir manylion am sesiynau gloywi iaith yma.

Ceir gwybodaeth am ba staff sy’n gymwys i gael eu hystyried o dan y cynllun hepgor ffioedd yma.

• Mae cortynnau gwddf Iaith Gwaith ar gael wrth Ddesg Wybodaeth Llyfrgell Hugh Owen.
• Mae bathodynnau Iaith Gwaith ar gael gan Ganolfan Gwasanaethau'r Gymraeg.
• Cofiwch wisgo eich cortyn gwddf/bathodyn, yn enwedig yn ystod diwrnodau agored ac ymweld y Brifysgol ac os ydych yn gweithio mewn derbynfa.

Ceir ganllawiau ar wefan Gwasanaethau Gwybodaeth

Ceir ganllawiau ar wefan Gwasanaethau Gwybodaeth.

• Mae gan Gwasanaethau Gwybodaeth dudalen sy'n ateb nifer o gwestiynau am ddefnyddio eich cyfrifiadur yn Gymraeg. Cliciwch yma.